Celem opracowania jest ukazanie skomplikowanych relacji państwowo-kościelnych, których wyrazem były konkurencyjne obchody Tysiąclecia Państwa Polskiego i Milenium Chrztu Polski na Kielecczyźnie, a także próba podsumowania bogatej spuścizny kulturowej tego okresu. Składały się na nią różne inicjatywy kulturalne, naukowe i edukacyjne. Istotne znaczenie miały prowadzone na szeroką skalę w latach 50. i 60. XX wieku badania archeologiczno-architektoniczne oraz bogaty program ich popularyzacji. Region świętokrzyski stwarzał pod tym względem ogromne możliwości, występowało tu bowiem wiele zjawisk społecznych, kulturowych i technicznych związanych nie tylko z początkami polskiej państwowości, ale także z całą długą i bogatą historią. Do programu obchodów włączono tematy wykraczające poza cezurę czasową wyznaczoną przez chrzest Mieszka, a które odnosiły się do pogańskich ośrodków kultu, budownictwa obronnego, fundacji kościelnych i klasztornych, pradziejowego kopalnictwa krzemienia, starożytnego i wczesnonowożytnego hutnictwa żelaza, a nawet powstań narodowych i historii wojskowości.
Cezury czasowe publikacji obejmują lata 1957-1967. Zagadnienia i ich chronologiczny rozrzut podzielone zostały na trzy bloki tematyczne: Relacje państwo – Kościół w dobie obchodów milenijnych; Badania milenijne nad najstarszymi dziejami ziem polskich i początkami państwa polskiego; Popularyzacja badań milenijnych. Pomimo ograniczeń powodowanych stanem badań i brakiem zainteresowania tamtym okresem w środowisku regionalnych naukowców, powstało opracowanie traktujące ten okres komplementarnie. Opracowanie to jest próbą odpowiedzi na pytanie o dorobek naukowy i kulturalny obchodów milenijnych w regionie świętokrzyskim. Publikacja wychodzi poza uogólnienia i stereotypowe oceny w skali ogólnokrajowej, ukazując fakty bliższe rzeczywistości.
Dzięki włączeniu w projekt badaczy biorących udział bezpośredni w części realizowanych wówczas przedsięwzięć naukowych, zaistniała możliwość skonfrontowania poglądów tych ludzi na dorobek tamtego okresu z ocenami młodego pokolenia, co pozwala spojrzeć na wiele problemów z innej, bardziej obiektywnej perspektywy. Książka ze względu na różnorodność podejmowanych tematów jest skierowana do szerokiego grona odbiorców. Poza archeologami i historykami publikacją mogą zainteresować się badacze architektury, numizmatycy muzealnicy czy regionaliści., jak również do czytelnicy niezwiązani zawodowo z pracą naukową.