INNE EBOOKI AUTORA
Autor:
Wydawca:
Format:
pdf, ibuk
Głównym tematem książki jest pokazanie wzajemnego związku między dwoma istotnymi problemami historii średniowiecznego królestwa Francji: jedenastowieczną apokryficzną legendą o karolińskiej translacji Korony Cierniowej do królestwa Franków i jej recepcją w literaturze XI-XIII w., a rekonstrukcją faktycznego kapetyńskiego kultu relikwii. W przekonaniu autora oba te fenomeny kultury duchowej kapetyńskiej Francji były ze sobą wzajemnie powiązane i kształtowały między stuleciem XI a XIII religijne podstawy ideowe monarchii kapetyńskiej.
Książka otrzymała nagrodę Prezesa Rady Ministrów za osiągnięcia naukowe w roku 2014.
Jerzy Pysiak pracuje w Instytucie Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego. Doktorat, poświęcony podstawom ideowym i mitologii władzy królewskiej we Francji za panowania Filipa Augusta, obronił na Wydziale Historycznym UW w 1999 r. Jego zainteresowania badawcze dotyczą przede wszystkim ideologii władzy królewskiej, kultury religijnej i mitologii historycznej oraz kultu relikwii i świętych w średniowiecznej Francji i Europie Zachodniej.
Rok wydania | 2012 |
---|---|
Liczba stron | 472 |
Kategoria | Średniowiecze |
Wydawca | Uniwersytet Warszawski |
ISBN-13 | 978-83-235-1038-3 |
Numer wydania | 1 |
Język publikacji | polski |
Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
INNE EBOOKI AUTORA
EBOOKI WYDAWCY
POLECAMY
Ciekawe propozycje
Spis treści
Wstęp | 13 |
Część I. Prehistoria translacji Korony Cierniowej do Francji: Saint-Denis i karolińska legenda translacji Korony Cierniowej | 21 |
Rozdział I. Teksty założycielskie przekazu o translacji Korony Cierniowej z Konstantynopola do królestwa Franków | 22 |
1. Descriptio qualiter Karolus Magnus Clavum et Coronam a Constantinopoli Aquisgrani detulerit qualiterque Karolus Calvus hæc ad Sanctum Dionysium retulerit | 22 |
Treść i próby datacji Descriptio | 23 |
2. Źródła wiedzy o wyprawie Karola Wielkiego do Ziemi Świętej | 35 |
Kronika Benedykta z Sant’Andrea del Monte Soratte | 38 |
Relikwie z Charroux i Reichenau | 41 |
Liber de constitutione Karrofensis cenobii | 42 |
Libellus de translatione sanguinis Domini z opactwa Reichenau | 45 |
3. Czy narracje z Charroux, Monte Soratte i Reichenau mówią o genezie kultu relikwii pasyjnych w opactwie Saint-Denis? | 47 |
Rozdział II. Recepcja Descriptio qualiter do czasów panowania Ludwika Świętego – Iter Hierosolimitanum Karoli Magni | 61 |
1. Hagiografia cesarska: De sanctitate Karoli Magni | 65 |
2. Literatura wernakularna: chansons de geste i proza historyczna w XII i XIII wieku | 68 |
Pèlerinage de Charlemagne | 68 |
Fierabras | 74 |
Karlamagnús saga | 75 |
Kroniki i gesta | 78 |
Gesta episcoporum Mettensium | 78 |
Helinand z Froidmont i Wincenty z Beauvais | 79 |
Kronika Pseudo-Turpina. Historia Karoli Magni et Rotholandi | 82 |
Descriptio-Turpin Piotra z Beauvais: Korona Cierniowa i cudowne uzdrowienie skrofułów podczas pierwszego Indictum w Akwizgranie | 85 |
Chronique des rois de France Anonima z Béthune | 88 |
Gui de Bazoches i Alberyk z Trois-Fontaines | 90 |
Chronique rimée Filipa Mouskèsa | 95 |
Wielkie kroniki Francji Primata z Saint-Denis | 97 |
3. Recepcja Descriptio qualiter w ikonografii świątyń kapetyńskich | 100 |
Witraże w Saint-Denis i w Chartres | 100 |
Epitafium nagrobne Karola Łysego w Saint-Denis | 105 |
Rozdział III. Podsumowanie | 106 |
1. Treści ideowe mitu historycznego o wyprawie Karola Wielkiego do Jerozolimy i Konstantynopola od XI do pierwszej połowy XIII wieku | 106 |
2. Translacja relikwii Korony Cierniowej do Królestwa Franków i cudowne uzdrawianie skrofułów | 112 |
Część II. Polityka Kapetyngów wobec relikwii, X–XIII wiek | 119 |
Rozdział I. Królowie Franków i relikwie we wczesnym średniowieczu: Merowingowie i Karolingowie. Dziedzictwo karolińskiej polityki kultu relikwii w Cesarstwie epoki ottońskiej i salickiej | 120 |
1. Uwagi wstępne: dziedzictwo Konstantyna | 120 |
2. Kult relikwii za panowania Merowingów i pierwszych Karolingów | 125 |
3. Karol Łysy i kult relikwii | 131 |
4. Dziedzictwo karolińskiego kultu relikwii w Cesarstwie ottońskim i salickim | 136 |
Rozdział II. Uczestnictwo pierwszych Kapetyngów w kulcie relikwii (X–XI wiek) | 144 |
1. Kapetyngowie i proroctwo świętego Walerego | 144 |
2. Kult relikwii za panowania Roberta Pobożnego | 148 |
3. Filip I, całun Chrystusa z Compiègne i inne translacje za jego panowania | 161 |
Rozdział III. Odnowienie królewskiego kultu relikwii we Francji w XII wieku. Kult świętych i relikwii za panowania Ludwika VI, Ludwika VII i Filipa Augusta | 166 |
1. Ostensio relikwii Korony Cierniowej i gwoździa z Krzyża Świętego w Saint-Denis | 166 |
2. Uczestnictwo królów w translacjach lub autentyfikacjach relikwii za panowania Ludwika VI i Ludwika VII (1108–1180) | 168 |
3. Wystawienie na widok publiczny relikwii świętego Dionizego w opactwie Saint-Denis w XII wieku | 176 |
4. Cudowne uzdrowienia królów w XII i XIII wieku dzięki relikwiom świętego Dionizego i Korony Cierniowej | 196 |
5. Translacja relikwii świętego Dionizego w Saint-Denis w 1144 roku | 204 |
6. Kapetyński kult relikwii w opactwie Saint-Denis w XII wieku jako modelowy punkt odniesienia dla króla Anglii i cesarza? | 214 |
7. Monarchia kapetyńska wobec kultu relikwii Korony Cierniowej oraz kultu relikwii świętego Dionizego w źródłach hagiograficznych: żywoty świętego Dionizego | 224 |
8. Znaczenie kultu relikwii Męki Pańskiej z Saint-Denis od początku XII wieku do pierwszych lat panowania Ludwika Świętego | 237 |
Święta Korona z Saint-Denis | 237 |
Filip August i kult relikwii | 248 |
Część III. Ludwik Święty i kult relikwii | 251 |
Rozdział I. Translacja relikwii Korony Cierniowej i innych relikwii Męki Pańskiej do Paryża w latach 1239–1242. Próba rekonstrukcji i jej sens ideowy | 254 |
1. Źródła | 255 |
Źródła hagiograficzne | 255 |
De susceptione Corone Domini arcybiskupa Gautiera Cornuta (1240) | 255 |
Gérard de Saint-Quentin, Translatio Sancte Corone Domini Ihesu Christi (po 1248) | 257 |
Inne źródła hagiograficzne (do końca XIII wieku) | 258 |
Kroniki (do połowy XIV wieku) | 262 |
Kroniki francuskie | 262 |
Kroniki obce | 265 |
Inne źródła | 267 |
2. Kontekst historyczny translacji | 267 |
Translacja z 1239 roku w świetle źródeł hagiograficznych | 267 |
Okoliczności translacji z 1239 roku w świetle kronik francuskich i obcych | 273 |
3. Rekonstrukcja translacji Korony Cierniowej w sierpniu 1239 roku | 283 |
4. Translacje relikwii pasyjnych do Paryża w latach 1241–1242. Próba rekonstrukcji | 293 |
5. Święto Korony Cierniowej i inne święta ku czci relikwii pasyjnych sprowadzonych przez Ludwika IX | 302 |
Rozdział II. Znaczenie translacji Korony Cierniowej i relikwii pasyjnych oraz ich kultu dla ideologii władzy Ludwika IX i monarchii Kapetyngów | 309 |
1. Źródła narracyjne | 309 |
2. Korona Cierniowa jako Święta Korona oraz titulus Imperii | 318 |
3. Wybrane źródła liturgiczne | 326 |
4. Ludwik Święty i inne translacje relikwii we Francji za jego panowania | 345 |
Zakończenie. Translacja i kult Korony Cierniowej za panowania Ludwika Świętego na tle kultu relikwii za panowania Kapetyngów | 355 |
1. Ludwik Święty – rex imago Christi | 356 |
2. Ludwik Święty jako nowy Karol Wielki | 359 |
3. Sainte-Chapelle w czasach Ludwika Świętego | 367 |
4. Translatio Imperii czy translacja Jerozolimy? | 370 |
5. Monarchia kapetyńska wobec kultu relikwii do XIII wieku | 372 |
Bibliografia | 384 |
Summary | 449 |
Spis ilustracji | 454 |
Indeks cytowanych w tekście ważniejszych źródeł anonimowych | 456 |
Indeks osób | 458 |
Indeks geograficzny | 469 |