Sofia - upersonifikowana Mądrość Boża

Dzieje wyobrażeń w kręgu kultury bizantyńsko-słowiańskiej

1 opinia

Format:

ibuk

Autorka opisuje wyobrażenia Sofii – upersonifikowanej Mądrości Bożej, charakterystyczne dla kultury duchowej wschodniego chrześcijaństwa, zwłaszcza zaś Bizancjum i obszaru Slavia Orthodoxa. Stara się znaleźć odpowiedź na pytanie, kim, zdaniem średniowiecznych twórców bizantyńskich i słowiańskich, była Mądrość Boża, ukazywana w żeńskiej postaci: czy mamy w jej przypadku do czynienia z symbolicznym przedstawieniem Boga (Chrystusa – Logosu lub Ducha Świętego) czy też z wyobrażeniem o drugiej, kobiecej naturze Stwórcy? Ukazuje miejsce, zajmowane przez Sofię w kulturze obszaru Slavia Orthodoxa. Analizie poddaje zatem wybrane zabytki średniowiecznego piśmiennictwa południowo- i wschodniosłowiańskiego: teksty, w których Mądrość Boża została utożsamiona z Chrystusem, skojarzona z Bogurodzicą lub też pojawia się jako byt autonomiczny, posiadający jednoznacznie kobiecą tożsamość. Ponadto porównuje ze sobą wielu przykładów ikonograficznych wyobrażeń upersonifikowanej Mądrości Bożej, pojawiających się na ikonach, miniaturach zdobiących rękopisy, mozaikach i malowidłach naściennych. Książka może spowodować lub utwierdzić w wierze wszystkich wątpiących.


Rok wydania2015
Liczba stron490
KategoriaPublikacje darmowe
WydawcaWydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
ISBN-13978-83-7969-826-4
Numer wydania1
Informacja o sprzedawcyePWN sp. z o.o.

Ciekawe propozycje

Spis treści

  Wstęp     12
  
  ROZDZIAŁ I. Wyobrażenia o Mądrości Bożej w chrześcijaństwie wschodnim     30
  1. Chrystus – Wcielone Słowo Boże jako Sofia w tradycji bizantyńskiej     33
  1.1. Chrystus – Mądrość Boża w pismach Ojców Kościoła     37
  1.2. Wątki sofijne w hymnografii bizantyńskiej     54
  1.3. Wcielone Słowo czy niestworzona energia? Między chrystologią a sofiologią palamizmu     60
  1.4. Komu tak naprawdę dedykowano w Bizancjum kościoły Hagia Sofia?     66
  1.5. Chrystus – Mądrość Boża w ikonografii Kościoła wschodniego     82
  2. Duch Święty jako Sofia w tradycji bizantyńskiej     98
  
  ROZDZIAŁ II. Źródła żeńskiej personifikacji Sofii w duchowości bizantyńsko- prawosławnej     104
  1. Upersonifikowana Mądrość Boża w Starym Testamencie     104
  1.1. Księga Przysłów     107
  1.2. Księga Hioba     119
  1.3. Mądrość Syracha     120
  1.4. Księga Mądrości [Salomona]     129
  2. Maryjny wymiar Sofii w kulturze wschodniego chrześcijaństwa     145
  2.1. Bogurodzica jako „dom Mądrości” w duchowości bizantyńskiej     145
  2.2. Maryjno-eklezjastyczny wymiar Sofii na obszarze Slavia Orthodoxa     152
  2.2.1. Świątynie Hagia Sofia w źródłach proweniencji słowiańskiej     157
  2.2.2. Bogurodzica jako „dom Sofii” w słowiańskim malarstwie ikonowym     173
  
  ROZDZIAŁ III. Chrześcijańska muza – Sofia jako inspiratorka świętych w ikonografii Kościoła wschodniego     182
  1. Przedstawienia Sofii jako muzy w sztuce bizantyńskiej (VI–XIII w.)     185
  2. Personifikacja Mądrości Bożej w sfragistyce bizantyńskiej (VI–XI w.)     205
  3. Sofia – muza w sztuce okresu „renesansu Paleologów” na Bałkanach     209
  4. Wyobrażenia Sofii jako muzy w sztuce ruskiej (XIV–XVI w.)     238
  
  ROZDZIAŁ IV. Uczta u Pani Mądrości (Prz 9, 1–6). Dzieje motywu w piśmiennictwie i sztuce obszaru Slavia Orthodoxa     260
  1. Prz 9, 1–6 w piśmiennictwie staro-cerkiewno-słowiańskim     272
  2. Motyw „uczty Mądrości” w sztuce obszaru Slavia Orthodoxa     297
  
  ROZDZIAŁ V. Sofia – upersonifikowana Mądrość Boża w kulturze Nowogrodu Wielkiego (XIII–XVI w.)     330
  1. Republika Świętej Sofii. Mądrość Boża w ideologii politycznej Nowogrodu Wielkiego (XIII–XV w.)     331
  2. Caryca Sofia Przemądra. Wyobrażenie o upostaciowionej Mądrości Bożej a folklor północnoruski     352
  3. Tronująca Sofia na ikonach nowogrodzkich – geneza i rozwój motywu     356
  4. Kontrowersje wokół ikon Sofii w świetle źródeł ruskich z XV–XVI w.     379
  
  Zakończenie     390
  Wykaz skrótów     396
  Bibliografia     400
  Źródła     400
  Opracowania     416
  Summary     450
  Резюме     454
  Indeks osób     458
  Indeks nazw geograficznych i etnicznych     470
  Ilustracje     476
RozwińZwiń