EBOOKI WYDAWCY
Autor:
Wydawca:
Format:
mobi, epub, ibuk
Pierwsza na polskim rynku wydawniczym publikacja dotycząca działania nowoczesnego laboratorium diagnostycznego, przygotowana przez zespół ekspertów medycyny laboratoryjnej.
Książka zawiera opis metod analitycznych, w tym najnowszych technik (spektrometria mas, techniki biologii i genetyki molekularnej i in.) i aparatury, stosowanych obecnie rutynowo oraz w nowych obszarach diagnostyki laboratoryjnej, jak np. proteomika, lipidomika. Uwzględniono w niej również zagadnienia automatyzacji oraz informatyzacji laboratorium diagnostycznego.
Ta nowoczesna publikacja będzie doskonałym źródłem wiedzy dla studentów analityki medycznej/medycyny laboratoryjnej oraz diagnostów laboratoryjnych w codziennej praktyce.
Rok wydania | 2015 |
---|---|
Liczba stron | 388 |
Kategoria | Diagnostyka laboratoryjna |
Wydawca | PZWL Wydawnictwo Lekarskie |
ISBN-13 | 978-83-200-4851-3 |
Język publikacji | polski |
Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
EBOOKI WYDAWCY
POLECAMY
Ciekawe propozycje
Spis treści
Przedmowa | 8 |
1. Charakterystyka analityczna metody laboratoryjnej – Bogdan Solnica | 1 |
1.1. Wstęp | 1 |
1.2. Granica próbki ślepej | 2 |
1.3. Granica wykrywalności | 2 |
1.4. Granica oznaczalności | 3 |
1.5. Czułość funkcjonalna | 4 |
1.6. Liniowość | 4 |
1.7. Odporność | 5 |
1.8. Dokładność | 5 |
1.9. Precyzja | 6 |
2. Metody spektroskopowe – Krystyna Sztefko | 9 |
2.1. Wstęp | 9 |
2.2. Promieniowanie elektromagnetyczne | 9 |
2.3. Oddziaływanie promieniowania elektromagnetycznego z materią | 10 |
2.4. Kryteria podziału metod spektroskopowych | 12 |
2.4.1. Spektroskopia absorpcyjna UV-VIS | 13 |
2.4.2. Absorpcja atomowa | 13 |
2.4.3. Absorpcja cząsteczkowa | 13 |
2.4.4. Chromofory | 15 |
2.4.5. Emisja atomowa | 16 |
2.4.6. Emisja cząsteczkowa | 16 |
2.4.7. Spektroskopia UV-VIS w diagnostyce laboratoryjnej | 16 |
2.5. Jądrowy rezonans magnetyczny | 18 |
2.6. Metody spektroskopii absorpcyjnej | 18 |
2.6.1. Metody spektrofotometryczne | 19 |
2.6.2. Metody pomiaru światła w roztworach mętnych (turbidymetria i nefelometria) | 30 |
2.6.3. Spektrometria atomowo-absorpcyjna | 32 |
2.7. Metody spektroskopii emisyjnej | 34 |
2.7.1. Fotometria płomieniowa | 34 |
2.8. Spektroskopia luminescencji | 35 |
2.9. Fluorescencja | 35 |
2.9.1. Aparatura do pomiaru fluorescencji (spektrofluorymetry) | 38 |
2.9.2. Problemy z pomiarem fluorescencji | 39 |
2.9.3. Zastosowanie fluorymetrii w diagnostyce laboratoryjnej | 39 |
2.10. Chemiluminescencja | 40 |
2.10.1. Powstawanie chemiluminescencji | 40 |
2.10.2. Aparatura do pomiaru chemiluminescencji | 42 |
2.10.3. Zastosowanie chemiluminescencji w diagnostyce laboratoryjnej | 42 |
2.11. Reflektometria | 42 |
2.12. Podsumowanie | 43 |
3. Metody elektrochemiczne – Krystyna Sztefko | 45 |
3.1. Wstęp | 45 |
3.2. Zasady metod elektrochemicznych | 46 |
3.2.1. Potencjometria | 46 |
3.2.2. Amperometria | 48 |
3.2.3. Konduktometria | 48 |
3.2.4. Kulometria | 48 |
3.3. Elektrody stosowane w elektrochemii | 49 |
3.3.1. Elektrody referencyjne (odniesienia, porównawcze) | 49 |
3.3.2. Elektrody selektywne (wskaźnikowe, indykatorowe) | 50 |
3.4. Elektrody selektywne dla cząsteczek | 65 |
3.4.1. Elektroda do pomiaru ciśnienia parcjalnego dwutlenku węgla | 65 |
3.4.2. Elektroda do pomiaru ciśnienia parcjalnego tlenu | 66 |
3.4.3. Elektrody wykorzystujące proces biologicznego rozpoznawania | 67 |
3.4.4. Biosensory DNA | 69 |
3.4.5. Biosensory immunochemiczne | 71 |
3.5. Podsumowanie | 71 |
4. Metody elektroforetyczne – Maria Kapusta 73 | |
4.1. Wstęp | 73 |
4.2. Rodzaje nośników elektroforetycznych | 76 |
4.2.1. Żele agarozowe | 77 |
4.2.2. Żele poliakrylamidowe | 77 |
4.3. Techniki stosowane do rozdziału, identyfikacji i oznaczania ilości białek | 78 |
4.3.1. Elektroforeza w żelu poliakrylamidowym78 | |
4.3.2. Elektroforeza natywna | 80 |
4.3.3. Ogniskowanie izoelektryczne | 80 |
4.3.4. Elektroforeza dwukierunkowa | 80 |
4.3.5. Elektrochromatografia | 82 |
4.3.6. Elektroforeza kapilarna | 83 |
4.4. Metody immunoelektroforetyczne | 86 |
4.4.1. Immunoelektroforeza | 86 |
4.4.2. Immunofiksacja | 87 |
4.4.3. Immunoelektroforeza rakietowa według Laurella87 | |
4.4.4. Wykrywanie białek przy użyciu metody Western blot | 88 |
4.5. Techniki barwienia | 88 |
4.6. Ilościowa ocena rozdziałów elektroforetycznych | 89 |
4.7. Zastosowanie metod elektroforetycznych w diagnostyce laboratoryjnej | 89 |
4.7.1. Rozdział elektroforetyczny białek surowicy | 89 |
4.7.2. Rozdział elektroforetyczny białek moczu | 91 |
4.7.3. Rozdział elektroforetyczny białek płynu mózgowo-rdzeniowego | 91 |
4.7.4. Rozdział elektroforetyczny kwasów nukleinowych | 92 |
5. Metody chromatograficzne – Agnieszka Kondracka, Zbigniew Bartoszewicz | 95 |
5.1. Zasada metod chromatograficznych | 95 |
5.1.1. Przygotowanie próbek do rozdziału chromatograficznego | 96 |
5.1.2. Ocena jakości rozdziału chromatograficznego | 98 |
5.1.3. Aspekty ilościowe rozdziału chromatograficznego | 99 |
5.2. Techniki pomiarowe i aparatura | 101 |
5.2.1. Chromatografia gazowa | 101 |
5.2.2. Kolumnowa chromatografia cieczowa | 104 |
5.2.3. Chromatografia cienkowarstwowa | 108 |
5.3. Przykłady zastosowania metod chromatograficznych w diagnostyce laboratoryjnej | 109 |
5.3.1. Profil steroidów w moczu dobowym metodą chromatografii gazowej | 109 |
5.3.2. Analiza składników powietrza wydychanego za pomocą chromatografii gazowej | 109 |
5.3.3. Analiza składu kwasów mykolowych metodą HPLC | 110 |
5.3.4. Badanie wariantów hemoglobiny i oznaczanie HbA1c za pomocą analizatorów chromatograficznych | 110 |
5.3.5. Oznaczanie amin biogennych z użyciem HPLC | 111 |
6. Technika spektrometrii mas – Zbigniew Bartoszewicz, Agnieszka Kondracka | 113 |
6.1. Zasada techniki spektrometrii mas | 113 |
6.2. Techniki pomiarowe i aparatura | 118 |
6.2.1. Typy analizatorów | 118 |
6.2.2. Możliwości analizy związków w zależności od wybranej techniki spektrometrii mas | 120 |
6.3. Przykłady zastosowania techniki spektrometrii mas w diagnostyce laboratoryjnej | 121 |
6.3.1. Warunki wprowadzania techniki spektrometrii mas do rutynowych badań diagnostycznych | 121 |
6.3.2. Zastosowania spektrometrii mas w endokrynologii | 123 |
6.3.3. Wykrywanie wrodzonych wad metabolicznych | 127 |
6.3.4. Zastosowania spektrometrii mas w mikrobiologii129 | |
6.3.5. Zastosowanie spektrometrii mas w monitorowaniu stężenia leków. | 131 |
6.3.6. Zastosowanie spektrometrii mas w toksykologii | 131 |
6.3.7. Przyszłość spektrometrii mas w laboratorium diagnostycznym | 132 |
7. Metody immunochemiczne – Krystyna Sztefko | 135 |
7.1. Zasada metod immunochemicznych | 135 |
7.2. Rodzaje metod immunochemicznych | 136 |
7.2.1. Metody strąceniowe | 136 |
7.2.2. Metody immunochemiczne ze znacznikiem | 137 |
7.3. Standaryzacja i harmonizacja metod immunochemicznych | 142 |
7.4. Techniki pomiarowe w metodach immunochemicznych | 143 |
7.5. Zastosowanie metod immunochemicznych w diagnostyce laboratoryjnej | 145 |
7.6. Przedanalityczne i analityczne czynniki interferujące w metodach immunochemicznych | 146 |
7.6.1. Reakcje krzyżowe w metodach immunochemicznych | 148 |
7.6.2. Białka wiążące jako źródło interferencji w metodach immunochemicznych | 150 |
7.6.3. Nieimmunogenne kompleksy białek z IgG, autoprzeciwciała, przeciwciała heterofilowe i przeciwciała antyzwierzęce jako | |
źródło interferencji w metodach immunochemicznych | 152 |
7.7. Efekt niskiej dawki i efekt wysokiej dawki | 159 |
7.8. Poszukiwanie i usuwanie interferujących przeciwciał | 160 |
7.9. Uwaga końcowa | 160 |
8. Metody analityczne w technologii suchej chemii – Krystyna Sztefko, Przemysław Tomasik | 163 |
8.1. Wstęp | 163 |
8.2. Techniki pomiarowe stosowane w suchej chemii | 163 |
8.2.1. Odczyt wzrokowy | 164 |
8.2.2. Reflektometria | 165 |
8.2.3. Fluorymetria | 168 |
8.2.4. Potencjometria | 168 |
8.3. Wykorzystanie suchej chemii w diagnostyce laboratoryjnej | 168 |
8.3.1. Testy paskowe do badania ogólnego moczu | 168 |
8.3.2. System Vitros | 172 |
8.3.3. Reflotron | 178 |
8.3.4. Systemy HemoCue | 179 |
8.3.5. Biosensory i immunosensory | 180 |
8.3.6. Metody immunochromatograficzne bocznego przepływu | 182 |
8.4. Zalety metod suchej chemii | 184 |
9. Metody izotopowe – Krystyna Sztefko | 187 |
9.1. Wstęp | 187 |
9.2. Emitery promieniowania alfa, beta i gamma w diagnostyce laboratoryjnej | 188 |
9.3. Prawo rozpadu promieniotwórczego | 189 |
9.4. Aktywność preparatu promieniotwórczego i jej jednostki | 190 |
9.5. Pomiar aktywności w laboratorium | 192 |
9.6. Ochrona przed promieniowaniem | 192 |
9.6.1. Dawka pochłonięta i dawka ekspozycyjna | 193 |
9.7. Ochrona przed skutkami promieniowania | 194 |
9.8. Rodzaje metod izotopowych | 195 |
9.8.1. Analiza aktywacyjna | 195 |
9.8.2. Metody radiometryczne | 195 |
9.8.3. Rozcieńczania izotopowe | 195 |
9.9. Izotopy w diagnostyce laboratoryjnej | 199 |
9.9.1. Aparatura do pomiaru promieniowania | 199 |
9.9.2. Pomiar izotopów stabilnych | 199 |
9.9.3. Pomiar emiterów promieniowania beta | 201 |
9.9.4. Pomiar emiterów promieniowania gamma | 203 |
9.10. Zastosowanie metod izotopowych w diagnostyce laboratoryjnej | 203 |
9.10.1. Metody immunochemiczne | 204 |
9.10.2. Metody stosowane w genetyce i biologii molekularnej | 204 |
9.10.3. Testy oddechowe | 204 |
9.10.4. Ocena funkcji mózgu | 206 |
9.10.5. Ocena utraty białka z przewodu pokarmowego | 206 |
9.10.6. Metoda rozcieńczenia znacznika | 206 |
9.10.7. Zastosowanie techniki spektrometrii mas połączonej z rozcieńczeniem izotopowym | 207 |
10. Cytometria przepływowa – Łukasz Sędek, Bogdan Mazur 209 | |
10.1. Wprowadzenie do techniki cytometrii przepływowej | 209 |
10.1.1. Rozwój cytometrii przepływowej | 209 |
10.1.2. Budowa cytometru przepływowego | 210 |
10.1.3. Materiał do badań cytometrycznych | 212 |
10.1.4. Zasada pomiaru cytometrycznego | 212 |
10.1.5. Techniki barwienia materiału do analizy cytometrycznej | 216 |
10.1.6. Podstawy zjawiska fluorescencji | 218 |
10.1.7. Właściwości spektralne fluorochromów stosowanych w cytometrii przepływowej | 219 |
10.1.8. Kontrola poprawności pracy cytometru | 220 |
10.2. Zastosowania cytometrii przepływowej | 221 |
10.2.1. Zastosowanie cytometrii przepływowej w immunologii i hematologii | 222 |
10.2.2. Pozostałe zastosowania cytometrii przepływowej | 226 |
10.3. Podsumowanie | 230 |
11. Metody biologii i genetyki molekularnej – Marek Sanak | 233 |
11.1. Wstęp | 233 |
11.2. Kliniczne skutki mutacji | 235 |
11.3. Rodzaje mutacji genetycznych | 236 |
11.3.1. Mutacje punktowe | 237 |
11.3.2. Mutacje wielonukleotydowe | 238 |
11.4. Mutacje genomu mitochondrialnego | 239 |
11.5. Metody wykrywania mutacji genowych | 239 |
11.5.1. Materiał biologiczny do badania DNA | 239 |
11.5.2. Techniki wykrywania mutacji genowych | 241 |
11.6. Metody celowane wykrywania mutacji genowych | 245 |
11.6.1. Klasyczne techniki hybrydyzacji DNA genomowego | 245 |
11.6.2. Amplifikacja DNA genomowego techniką polimerazowej reakcji łańcuchowej | 246 |
11.6.3. Badanie polimorfizmu restrykcyjnego produktów amplifikacji PCR | 247 |
11.6.4. Badanie produktów amplifikacji PCR poprzez ich detekcję techniką hybrydyzacji | 249 |
11.6.5. Inne celowane metody wykrywania mutacji genowej | 251 |
11.6.6. Metody celowane wykrywania mutacji typu insercyjno-delecyjnego | 252 |
11.6.7. Wykrywanie mutacji dynamicznych techniką PCR | 255 |
11.7. Dostępność badań w genetycznej diagnostyce molekularnej | 256 |
11.7.1. Metody molekularne w badaniach cytogenetycznych | 256 |
12. Metody stosowane w badaniach hematologicznych – Bogdan Mazur | 257 |
12.1. Historia badań hematologicznych | 257 |
12.2. Materiał do badań hematologicznych | 258 |
12.3. Metody badań hematologicznych | 259 |
12.3.1. Metoda 3-diff | 260 |
12.3.2. Metoda 5-diff | 263 |
12.4. Wyniki badań hematologicznych | 268 |
12.5. Standaryzacja | 272 |
12.6. Automatyzacja w immunohematologii | 274 |
13. Metody stosowane w badaniach hemostazy– Anna Raszeja-Specht,Jacek Golański | 279 |
13.1. Wstęp | 279 |
13.2. Materiał do badań układu hemostazy | 279 |
13.3. Badania układu krzepnięcia metodami fizykochemicznymi | 280 |
13.4. Oznaczanie liczby płytek krwi | 281 |
13.5. Badanie reaktywności płytek krwi | 282 |
13.5.1. Turbidymetryczny pomiar agregacji | 282 |
13.5.2. Impedancyjny pomiar agregacji | 283 |
13.5.3. Pomiar czasu okluzji | 283 |
13.6. Badania z wykorzystaniem wiskozymetrycznych i/lub optycznych metod detekcji skrzepu | 284 |
13.6.1. Czas protrombinowy (PT) | 284 |
13.6.2. Czas częściowej tromboplastyny po aktywacji (APTT) | 285 |
13.6.3. Fibrynogen (Fg) | 286 |
13.6.4. Czas trombinowy (TT) | 287 |
13.6.5. Czas reptylazowy (RT) lub czas ankrodowy | 287 |
13.6.6. Czas ekarynowy (ECT) | 288 |
13.6.7. Oznaczanie aktywności czynników VIII, IX i XI | 288 |
13.6.8. Oznaczanie aktywności czynników VII, V, II i X | 289 |
13.6.9. Wykrywanie oporności na aktywowane białko C (APC-R) | 289 |
13.6.10. Wykrywanie przeciwciał antyfosfolipidowych: antykoagulantu tocznia (LA) i innych | 290 |
13.7. Badania układu krzepnięcia metodami biochemicznymi z zastosowaniem substratów chromogennych | 291 |
13.7.1. Oznaczanie aktywności antytrombiny (AT) | 292 |
13.7.2. Oznaczanie aktywności białka C (PC) | 293 |
13.7.3. Oznaczanie aktywności anty-Xa | 293 |
13.8. Badania układu krzepnięcia metodami immunochemicznymi | 294 |
13.8.1. Oznaczanie stężenia dimeru D (DD) | 294 |
13.8.2. Antygen czynnika von Willebranda (vWF:Ag) | 296 |
13.8.3. Wiązanie czynnika von Willebranda z kolagenem (vWF:CB) | 296 |
13.8.4. Aktywność czynnika von Willebranda jako kofaktora rystocetyny (vWF:RCo) | 297 |
13.8.5. Oznaczanie stężenia całkowitego (PS) i wolnego (fPS) białka S | 297 |
13.8.6. Oznaczanie stężeń przeciwciał antykardiolipinowych (ACA) i przeciwciał przeciw β2-glikoproteinie I (β2-GPI) | 298 |
13.8.7. Oznaczanie stężeń przeciwciał przeciw kompleksowi czynnik płytkowy 4–heparyna (anty-PF4/H) | 299 |
13.9. Metody biologii molekularnej | 299 |
13.10. Aparatura wykorzystywana w diagnostyce zaburzeń hemostazy | 300 |
13.11. Analizatory POCT | 301 |
13.12. Automatyzacja i integracja laboratoryjnej diagnostyki hemostazy | 302 |
13.13. Kierunki rozwoju diagnostyki hemostazy | 302 |
14. Metody stosowane w diagnostyce mikrobiologicznej – Elżbieta Stefaniuk | 305 |
14.1. Wstęp | 305 |
14.2. Hodowla drobnoustrojów | 306 |
14.2.1. Hodowla bakterii i grzybów | 306 |
14.2.2. Diagnostyka wirusologiczna oparta na hodowlach komórkowych | 309 |
14.2.3. Systemy automatyczne do hodowli bakterii i grzybów z krwi i płynów z jam ciała | 310 |
14.3. Metody mikroskopowe | 311 |
14.4. Techniki barwienia | 312 |
14.5. Identyfikacja drobnoustrojów | 314 |
14.5.1. Klasyczne schematy identyfikacyjne drobnoustrojów | 314 |
14.5.2. Automatyczne systemy do identyfikacji drobnoustrojów | 315 |
14.5.3. Spektrometria mas | 315 |
14.6. Metody serologiczne i immunochemiczne | 316 |
14.7. Oznaczanie lekowrażliwości drobnoustrojów | 318 |
14.7.1. Automatyczne systemy do identyfikacji i oznaczania lekowrażliwości drobnoustrojów | 321 |
14.8. Metody biologii molekularnej | 323 |
14.8.1. Molekularna diagnostyka zakażeń | 324 |
14.8.2. Typowanie genetyczne do celów epidemiologii | 327 |
15. Laboratoryjny system informatyczny – Barbara Kopeć, Piotr Sitkowski | 335 |
15.1. Wstęp | 335 |
15.2. Funkcje laboratoryjnego systemu informatycznego | 337 |
15.2.1. Moduł „Rejestracja zleceń” | 338 |
15.2.2. Moduł „Przyjęcie materiału do laboratorium” | 339 |
15.2.3. Moduł „Komunikacja z analizatorami” | 340 |
15.2.4. Moduł „Kontrola jakości” | 342 |
15.2.5. Moduł „Autoryzacja wyniku badania” | 342 |
15.2.6. Moduły wspomagające zarządzanie laboratorium | 346 |
15.3. Ochrona danych medycznych i osobowych pacjentów w laboratorium | 348 |
15.4. Koszty informatyzacji | 349 |
16. Automatyzacja w medycznym laboratorium diagnostycznym – Bogdan Solnica | 353 |
16.1. Wstęp | 353 |
16.2. Automatyczne analizatory laboratoryjne. Konsolidacja badań | 354 |
16.3. Automatyzacja fazy pozaanalitycznej | 356 |
16.4. Częściowa i całkowita automatyzacja laboratorium | 357 |
Skorowidz | 361 |