INNE EBOOKI AUTORA
Koszyk
Zarys dziejów pisma łacińskiego
Autor:
Wydawca:
Format:
ibuk
Jakie czynniki umożliwiały rozwój pisma łacińskiego?
Co to była minuskuła karolińska, kursywa gotycka czy bastarda?
Jakie były rodzaje duktów pisarskich, techniki pisania i gesty pisarskie?
Wznowiony po ponad 25 latach klasyczny i wciąż niezbędny podręcznik z zakresu historii pisma łacińskiego autorstwa jednego z najwybitniejszych polskich historyków, Aleksandra Gieysztora, wyczerpująco odpowiada na wszystkie pytania związane z zagadnieniami paleograficznymi. Autor podaje wnikliwą i przekonywającą analizę pisma łacińskiego w średniowieczu i różne okoliczności jego zmian.
Publikacja stanowi niezbędną pomoc przy opracowywaniu źródeł historycznych i analizie pisma dokumentów źródłowych. Pokazuje także znaczenie pisma w procesach kulturowych i społecznych wieków średnich. Zawiera wiele rycin przedstawiających rodzaje omawianego pisma.
| Rok wydania | 2009 |
|---|---|
| Liczba stron | 252 |
| Kategoria | Nauki pomocnicze historii |
| Wydawca | Wydawnictwo Naukowe PWN |
| ISBN-13 | 978-38-01-16054-8 |
| Numer wydania | 2 |
| Język publikacji | polski |
| Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
POLECAMY
Ciekawe propozycje
Spis treści
| PRZEDMOWA DO DRUGIEGO WYDANIA (Maria Koczerska) VII | |
| WSTĘP | 7 |
| 0.1. Przedmiot i zakres historii pisma łacińskiego i paleografii łacińskiej | 7 |
| 0.2. Dzieje badań | 9 |
| 0.2.1. Do końca XVIII w. | 9 |
| 0.2.2. Badania poza Polską do połowy XX w. | 11 |
| 0.2.3. Badania polskie | 16 |
| 0.3. Kierunki współczesnych badań nad historią pisma łacińskiego | 17 |
| 0.4. Zamierzenia i układ książki | 19 |
| 0.5. Pomoce podstawowe | 21 |
| 0.5.1. Bibliografie i czasopisma | 21 |
| 0.5.1.1. Bibliografia retrospektywna dziejów pisma | 21 |
| 0.5.1.2. Bibliografia bieżąca | 21 |
| 0.5.2. Podręczniki i zarysy ogólne | 21 |
| 0.5.2.1. Ogólna historia pisma | 21 |
| 0.5.2.2. Historia pisma łacińskiego | 22 |
| 0.5.3. Podobizny pisma łacińskiego | 23 |
| 0.5.3.1. Ogólne | 23 |
| 0.5.3.2. Pismo kodeksowe | 23 |
| 0.5.3.3. Pismo kancelaryjne | 25 |
| 1. POCZĄTKI PISMA I WYTWORZENIE ALFABETU | 26 |
| 1.1. Istota i funkcje pisma | 26 |
| 1.2. Geneza pisma | 30 |
| 1.2.1. Pisma pierwotne | 30 |
| 1.2.2. Majowie i Aztekowie | 32 |
| 1.2.3. Systemy azjatyckie | 33 |
| 1.2.4. Pismo sumerskie i pisma klinowe | 37 |
| 1.2.5. Pismo egipskie | 38 |
| 1.3. Początki pisma alfabetycznego | 39 |
| 1.3.1. System zachodniosemicki i pismo fenickie | 39 |
| 1.3.2. Pismo greckie | 41 |
| 2. PISMO ŁACIŃSKIE W STAROŻYTNOŚCI | 46 |
| 2.1. Kształtowanie się alfabetu łacińskiego | 46 |
| 2.1.1. Pisma italskie i pismo łacińskie | 46 |
| 2.1.2. Kanon archaiczny i klasyczny | 49 |
| 2.2. Materiał, warsztat i nawyki pisarskie w starożytności | 51 |
| 2.2.1. Materiał | 51 |
| 2.2.2. Narzędzia i formy rękopisu | 54 |
| 2.2.3. Nawyki pisarskie i terminologia paleograficzna | 56 |
| 2.3. Kanon monumentalny i książkowy pisma rzymskiego | 60 |
| 2.3.1. Epigrafika rzymska, littera capitalis quadrata | 61 |
| 2.3.2. Littera actuaria i littera capitalis rustica | 64 |
| 2.4. Pismo potoczne: starsza kursywa rzymska, narodziny minuskuły | 66 |
| 2.4.1. Starsza kursywa rzymska | 66 |
| 2.4.2. Minuskuła w rękopisach i w praktyce kancelaryjnej | 69 |
| 2.5. Uncjała i półuncjała | 72 |
| 2.5.1. Pismo uncjalne | 72 |
| 2.5.2. Półuncjała. | 73 |
| 2.6. Brachygrafia i stenografia starożytna. Systemy skróceń i noty tyrońskie | 74 |
| 2.6.1. Skrócenia epigraficzne | 74 |
| 2.6.2. Noty tyrońskie | 76 |
| 2.6.3. Notae iuris | 77 |
| 2.6.4. Nomina sacra | 78 |
| 3. PISMA WCZESNOŚREDNIOWIECZNE. REGIONALIZM GRAFICZNY SUKCESJI RZYMSKIEJ | 81 |
| 3.1. Rozbicie kulturalne świata antycznego | 81 |
| 3.1.1. Losy pisma i łaciny w V–VIII w. | 81 |
| 3.1.2. Pismo gockie | 82 |
| 3.2. Pisma insularne | 83 |
| 3.2.1. Semiuncjała insularna | 83 |
| 3.2.2. Minuskuła insularna | 84 |
| 3.3. Pisma frankijskie | 85 |
| 3.3.1. Pismo merowińskie | 86 |
| 3.3.2. Pisma kodeksowe | 86 |
| 3.4. Pisma włoskie | 89 |
| 3.4.1. Kuriała papieska | 90 |
| 3.4.2. Pisma notarialne | 90 |
| 3.4.3. Pisma kodeksowe | 91 |
| 3.5. Pisma hiszpańskie | 93 |
| 3.5.1. Kursywa leonijska i pismo mozarabskie | 93 |
| 3.5.2. Kodeksowe pismo wizygockie | 94 |
| 3.6. Runy i ogamy | 95 |
| 3.6.1. Pismo runiczne | 95 |
| 3.6.2. Pismo ogamiczne | 97 |
| 4. PISMA ŚREDNIOWIECZNE. WSPÓLNOTA GRAFICZNA EUROPY PRZEDROMAŃSKIEJ, ROMAŃSKIEJ I GOTYCKIEJ | 99 |
| 4.1. Materiał, narzędzia, warsztat i nawyki pisarskie w średniowieczu | 101 |
| 4.1.1. Materiały pisarskie | 101 |
| 4.1.2. Przybory do pisania | 105 |
| 4.1.3. Formy rękopisu | 107 |
| 4.1.4. Produkcja rękopisów | 108 |
| 4.2. Minuskuła karolińska IX–XII w | 112 |
| 4.2.1. Początki minuskuły karolińskiej | 112 |
| 4.2.2. Rozwój minuskuły karolińskiej w IX–XII w. | 115 |
| 4.2.3. Minuskuła dokumentów IX-XII w. | 118 |
| 4.3. Pismo gotyckie | 121 |
| 4.3.1. Minuskuła przejściowa i geneza pisma gotyckiego | 123 |
| 4.3.2. Pismo kodeksowe albo tekstowe | 127 |
| 4.3.2.1. Duże albo uformowane pismo kaligraficzne | 127 |
| 4.3.2.2. Średnie pismo tekstowe | 130 |
| 4.3.2.3. Drobne tekstowe pismo potoczne | 132 |
| 4.3.3. Pismo kancelaryjne w XIII–XV w. | 132 |
| 4.3.4. Pismo kancelaryjne w kodeksach. Problem bastardy | 138 |
| 4.3.5. Pisma gotyckie w służbie druku | 139 |
| 4.4. Brachygrafia średniowieczna | 140 |
| 4.4.1. Piśmiennictwo brachygraficzne | 141 |
| 4.4.2. Dziedzictwo starożytne i wczesnośredniowieczne | 142 |
| 4.4.2.1. Skrócenia przez znaki skrótowe | 142 |
| 4.4.3. Normalizacja karolińska | 144 |
| 4.4.4. System brachygraficzny pisma gotyckiego | 146 |
| 4.4.4.1. Elementy symboliczne, semantyczne skróty sylabowe, sygle, znaki umowne | 146 |
| 4.4.4.2. Skrócenia w językach narodowych | 150 |
| 4.4.4.3. Skrócenia prawnicze | 150 |
| 4.5. Interpunkcja, znaki edytorskie, cyfry, ortografia w językach narodowych | 153 |
| 4.5.1. Przestankowanie | 153 |
| 4.5.2. Znaki edytorskie | 155 |
| 4.5.3. Cyfry | 155 |
| 4.5.4. Adaptacja do języków narodowych | 158 |
| 4.6. Kryptografia średniowieczna | 161 |
| 4.7. Epigrafika średniowieczna | 162 |
| 5. PISMA NOWOŻYTNE | 170 |
| 5.1. Narodziny i wykształcenie pisma humanistycznego | 170 |
| 5.1.1. Pierwsze poszukiwania | 171 |
| 5.1.2. Antykwa w XV i XVI w. | 173 |
| 5.1.3. Humanistyczne pismo | 175 |
| 5.1.4. Recepcja antykwy i italiki poza Włochami | 177 |
| 5.2. Pismo w XVI, XVII i XVIII w. | 178 |
| 5.2.1. Przegląd pisma odręcznego w Europie XVI–XVIII w. | 179 |
| 5.2.1.1. Włochy | 179 |
| 5.2.1.2. Pismo kancelarii papieskiej | 181 |
| 5.2.1.3. Hiszpania | 182 |
| 5.2.1.4. Francja | 183 |
| 5.2.1.5. Niderlandy | 184 |
| 5.2.1.6. Anglia | 185 |
| 5.2.1.7. Kraje niemieckie i skandynawskie | 187 |
| 5.2.1.8. Polska | 191 |
| 5.2.2. Epigrafika renesansowa i późniejsza | 193 |
| 5.2.3. Kryptografia nowożytna | 194 |
| 5.3. Pismo w XIX i XX w. | 199 |
| 5.3.1. Pismo odręczne w Europie XIX i XX w. | 200 |
| 5.3.2. Stenografia | 206 |
| 5.3.3. Zasięg i przyszłość pisma łacińskiego | 209 |
| INDEKS NAZW OSOBOWYCH | 213 |
| INDEKS NAZW GEOGRAFICZNYCH I ETNICZYCH (wraz z wykazem zbiorów) | 224 |
| INDEKS WAŻNIEJSZYCH POJĘĆ I TERMINÓW | 230 |
| TABLICE. PODOBIZNY ZABYTKÓW PISMA ŁACIŃSKIEGO (EPIGRAFICZNEGO, KODEKSOWEGO I DOKUMENTOWEGO) Z II–XIX W. | 237 |
Wypożyczaj w abonamencie!
Już od 2,66 zł za ebooka
