POLECAMY
Autor:
Format:
ibuk
Książka stanowi próbę monograficznego ujęcia problemu recepcji siedemnastowiecznego malarstwa holenderskiego w polskiej literaturze powojennej. O skali powziętego przez autorkę zadania świadczy to, że przedmiotem jej badań są nie tylko siedemnastowieczne obrazy holenderskie i, odnoszące się do nich, polskie utwory literackie, ale również teksty dziewiętnastowiecznych pisarzy i krytyków (najczęściej francuskich), które ukształtowały tak zwany mit Holandii złotego wieku. Autorka zaznajamia czytelnika z historycznie uwarunkowanymi, zmieniającymi się modelami percepcji siedemnastowiecznego malarstwa holenderskiego. Oryginalnym osiągnięciem jest wypracowany przez badaczkę klucz genologiczny, będący konsekwencją historycznoliterackiej tezy na temat zapośredniczenia polskiej dziewiętnastowiecznej recepcji malarstwa holenderskiego złotego wieku z zachodnioeuropejskiej dziewiętnastowiecznej literaturze i krytyce artystycznej. Okazuje się, że pisarze, tacy jak Czapski, Herling-Grudziński, Miłosz, Herbert, Zagajewski, Wencel – by wymienić tylko niektórych bohaterów książki – podobnie jak niegdyś Fromentin, Thoré, Balzac, postrzegają pejzaże, sceny rodzajowe, martwe natury i portrety (w tym także portrety zbiorowe i autoportrety) jako gatunki „typowo holenderskie”; poddają rewizji pojęcia, takie jak realizm i rodzajowość, o Varmeerowskim Widoku Delft nie potrafią mówić bez odniesienia do Proustowskiego petit pan de mur jaune, martwe natury „czytają” poprzez Chardina i Cézanne’a czy wskrzeszają mit Rembrandta-autoportrecisty, dokonującego analizy własnego „ja”.
Na uwagę zasługuje również rozbudowana, szczegółowa analiza nie ukończonego zbioru esejów Herberta o małych mistrzach holenderskich – Willemie Duysterze, Pieterze de Hoochu, Hendricku Avercampie, Herculesie Segersie i Pieterze Saenredamie. Autorka tropi niezlokalizowane przez Herberta cytaty, odkrywa źródła jego nawiązań, docierając do opracowań i katalogów, z których pisarz korzystał, przygotowując tom Mali mistrzowie. Jednak opracowane badania mają nie tylko dokumentalistyczny charakter, autorka stawia bowiem tezę na temat Herbertowego projektu małej , „skrajnie subiektywnej” historii sztuki, a także przybliża czytelnikowi mniej znanych w Polsce malarzy, których artystyczna ranga domaga się – co Herbert wielokrotnie podkreślał – docenienia.
Rok wydania | 2014 |
---|---|
Liczba stron | 524 |
Kategoria | Publikacje darmowe |
Wydawca | Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika |
ISBN-13 | 978-83-231-3154-0 |
Język publikacji | polski |
Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
POLECAMY
Ciekawe propozycje
Spis treści
Część I. Pisarz w roli historyka sztuki | |
Wstęp / | 9 |
Rozdział 1. Pejzaż / | 31 |
„Krajobrazy w ramach” – Pankiewicz, Makowski, Cybis i Herbert śladami siedemnastowiecznych pejzażystów | |
holenderskich (oraz Fromentina) / | 31 |
Petit pan de mur jaune – Czapski, Grudziński i Herbert wobec proustowskiej wizji widoku delft / | 63 |
Rozdział 2. Malarstwo rodzajowe / | 103 |
„Otwarte szeroko drzwi zapraszają”, czyli pisarze zaglądają do holenderskich wnętrz / | 103 |
„W namalowanej ciszy i skupieniu” – literackie próby indywidualizacji bohaterek scen rodzajowych Vermeera / | 127 |
Rozdział 3. Martwa natura / | 161 |
Między malarskim a literackim widzeniem rzeczy – siedemnastowieczna martwa natura holenderska | |
w refleksji Czapskiego i Herberta / | 161 |
Realizm metafizyczny – Miłosz i „Holendrzy malujący martwe natury” / | 193 |
Rozdział 4. Portret / | 221 |
Kłopoty z podmiotowością w poetyckich rozważaniach nad siedemnastowiecznym | |
holenderskim malarstwem portretowym / | 221 |
Ludzka twarz malarza – auto portrety Rembrandta w zwierciadle literatury / | 238 |
Część ii. Mali mistrzowie Zbigniewa Herberta – próba rekonstrukcji | |
Nota edytorska / | 281 |
Wstęp. „Historia sztuki skrajnie subiektywna” / | 283 |
W poszukiwaniu genezy pojęcia petits maîtres / | 284 |
Historia sztuki okiem amatora / | 291 |
Rozdział 1. „Malarz wielkiej proustowskiej melancholii” – Willem Duyster / | 297 |
„Proces rehabilitacyjny/ | 299 |
Dolce far niente / | 306 |
„Dojrzała melancholia” / | 311 |
Rozdział 2. „Poeta domu” – Pieter de Hooch / | 327 |
Malarz mieszczańskich wnętrz / | 328 |
„Dom jako kosmos moralny” / | 337 |
Rozdział 3. „malarz czwartej pory roku” – Hendrick Avercamp | 347 |
Avercamp–Bruegel (i flamandzka tradycja pejzażu) / | 352 |
Przyczynek do biografii artysty z Kampen / | 355 |
Pejzaż zimowy ze ślizgawką – ćwiczenia z ekfrazy / | 360 |
„Mały ekskurs w dziedzinę holenderskich obyczajów hibernalnych” / | 366 |
Naiwność, czyli „cnota pokory wobec rzeczywistości” / | 373 |
Rozdział 4. „ostatni wizjoner gór w niderlandach” – Hercules Segers / | 381 |
„Odkrycie” Segersa / | 383 |
Dzieje wpływów / | 386 |
Wrażliwość pisarza / | 394 |
Rozdział 5. „portrecista architektury” – Pieter Saenredam / | 401 |
„Perspektywy” Saenredama / | 401 |
Tajniki warsztatu / | 416 |
Przeciwko abstrakcji / | 425 |
Et exaltavit humiles / | 439 |
Zakończenie / | 443 |
Nota bibliograficzna / | 447 |
Bibliografia / | 449 |
Spis ilustracji / | 469 |
Summary / | 471 |
Indeks osobowy / | 479 |