INNE EBOOKI AUTORA
Od metafory do urojenia. Próba patografii Tadeusza Peipera
Autor:
Format:
ibuk
Od metafory do urojenia to pierwsze obszerne opracowanie twórczości Tadeusza Peipera uwzględniające chorobę psychiczną "papieża awangardy". W centrum zainteresowania próby patografii programotwórcy polskiego konstruktywizmu znajdują się jego późne, postawangardowe teksty autotematyczne, w większości ogłaszane pośmiertnie z rękopisów i ujawniające znamiona schizofrenii. Formą rozwijaną przez Peipera pod wpływem choroby staje się oryginalna postać autobiografii tranzytywnej, ustanawiającej w dziejach innych osób autoportret pisarza. Kolejne teksty o Krzysztofie Kolumbie, Lopem de Vega, Gabrieli Zapolskiej i Marylin Monroe pokazują grę odsłonięcia/zakrycia wizerunku własnego pod maskami wybitnych postaci. Rozprawa uwzględnia kontekst badań nad szaleństwem w europejskiej literaturze XIX i XX wieku, łączy inspiracje Jaspersowskiej analizy patograficznej z archeologią milczenia, stworzoną przez Michela Foucaulta do rekonstruowania szaleństwa przejawiającego się na marginesach cywilizacji Zachodu. Takie ujęcie twórczości Peipera scala refleksję literaturoznawczą i kulturowe studium psychozy, co umożliwia uchwycenie zasadniczej ambiwalencji procesu modernizacji, projektującej - za cenę bezpieczeństwa ontologicznego jednostki - sprawnie funkcjonujący mechanizm społeczeństwa masowego.
| Liczba stron | 368 |
|---|---|
| Wydawca | Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego |
| ISBN-13 | 978-83-233-9002-2 |
| Numer wydania | 1 |
| Język publikacji | polski |
| Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
EBOOKI WYDAWCY
POLECAMY
Ciekawe propozycje
-20%
-20%
-18%
-28%
-15%
-19%
Spis treści
| Wstęp. Czy Tadeusz Peiper był schizofrenikiem? | 11 |
| 1. Klęska „papieża awangardy” | 11 |
| 2. Od metafory do urojenia | 18 |
| 3. Dlaczego „próba patografii”? | 20 |
| 4. Uwagi o antropologii szaleńca | 26 |
| 5. Schizofrenia i tekst | 28 |
| 6. „Psychotyczne nowatorstwo” Peipera | 32 |
| I. Szaleństwo nowoczesne – od „odejścia Bogów” do „śmierci człowieka” | 37 |
| 1. Klasyczność i romantyczność, czyli narodziny nowoczesnego szaleństwa | 37 |
| 2. Koncepcje patologicznej konstytucji geniusza Schopenhauera i Lombroso | 41 |
| 3. Dilthey: geniusz poetycki jako „rzekomo patologiczny stan” | 43 |
| 4. Szaleństwo w dobie modernizmu: psychoanaliza, psychiatria i sztuka | 47 |
| 5. Patografie Jaspersa | 51 |
| 6. Awangarda i obłęd – „Dla odkrycia Ameryki trzeba było, ażeby Kolumb wybrał się w drogę z kupą wariatów” (André Breton) | 64 |
| 7. Awangarda i psychoza w trybach maszyny | 74 |
| 8. Miejsce Lacana w punkcie startu – między psychiatrią a surrealizmem | 78 |
| II. Awangardowa twórczość Tadeusza Peipera – promieniowanie czającego się obłędu | 81 |
| 1. Witkacy i Peiper wobec umasowienia i mechanizacji – między tryumfem a kresem człowieka | 81 |
| 2. „Metafora (...) jest tworzeniem związków pojęciowych, którym w świecie realnym nic nie odpowiada” – Tadeusz Peiper i rzeczywistość | 85 |
| 2.1. Od „uścisku z teraźniejszością” do „urojonej perspektywy” | 85 |
| 2.2. Mechanizacja i umasowienie – losy jednostki w epoce „bezokoliczników” | 89 |
| III. Peiper w drugiej połowie lat 30. – „pracuję teraz nad życiem, nie nad literaturą” | 97 |
| 1. Aura schizofreniczna dochodzi do głosu | 97 |
| 2. Twórczość Peipera w drugiej połowie lat 30. w perspektywie szaleństwa | 99 |
| IV. Ma lat 22, czyli portret poety z czasów „klasztornej” młodości | 107 |
| 1. Młodopolskie remanenty | 107 |
| 2. Sny o potędze dziecięcia wieku | 110 |
| 3. (Przyszły) wielki poeta z Galicji w drodze do Paryża. Ewski jako alter ego Peipera | 113 |
| 4. Klucze do powieści – „fikcyjna trzecia osoba” i matka | 119 |
| 5. „Przecie wówczas wreszcie zdobył się na to by położyć rękę na kobiecie” | 122 |
| 6. Autobiograficzność Ma lat 22 – zarysowywanie się „urojonej perspektywy” | 129 |
| V. Krzysztof Kolumb odkrywca – pierwsza autobiografia tranzytywna, czyli opowieść „o sobie samym jako innym” | 137 |
| 1. Wyjście poza awangardę | 137 |
| 2. Kod Kolumba | 141 |
| 3. Paradoks Kolumba – patron awangardy i maszyna regresji | 144 |
| 4. Krzysztof Kolumb odkrywca – między historią a literaturą. Od biografii literackiej do „świeckiej hagiografii” i... z powrotem | 147 |
| 5. Krzysztof Kolumb odkrywca – narodziny tranzytywnego autobiografizmu | 153 |
| VI. Pierwsze trzy miesiące – dokąd „memuary” prowadzą „wędrowca” | 161 |
| 1. Miejsce Pierwszych trzech miesięcy w twórczości Tadeusza Peipera | 161 |
| 2. Czym są Pierwsze trzy miesiące? | 170 |
| 3. Struktura memuarów | 177 |
| 3.1. Memuary psychotyka | 182 |
| 3.2 . Nieudany i rozproszony poemat konstruktywistyczny | 188 |
| 3.3 Powieść szpiegowsko-detektywistyczna | 191 |
| 3.4 . Traktat historiozoficzno-polityczny o przyczynach upadku Drugiej Rzeczpospolitej i wizja przyszłej Polski | 193 |
| 3.5. „Kwestia żydowska” w Pierwszych trzech miesiącach – pomiędzy kroniką preludium do zagłady a paraboliczną księgą wygnania | 197 |
| 3.6. Kronika życia codziennego podczas kampanii wrześniowej i pierwszych miesięcy okupacji hitlerowskiej | 205 |
| VII. Peiper w Związku Sowieckim. Więzień, publicysta, „zesłaniec” | 211 |
| 1. Stalinowski publicysta | 216 |
| 1.1. Katyń | 216 |
| 1.2. Zjazd Związku Patriotów Polskich | 220 |
| 1.3 . Między Niemcami a Sowietami | 223 |
| 1.4. Wojna i sztuka | 227 |
| 2. W Jakucku – badanie czy zesłanie? | 231 |
| 3. Wierszyki z dróg wojennych – poeta w więzieniu i na (ideologicznym) froncie | 240 |
| VIII. Peiperowskie rekonstruowanie tożsamości Wśród ludzi na scenach | 247 |
| 1. Od krytyki do „dramatologii” | 247 |
| 2. Peiperowska antropologia teatru. Ku rekonstrukcji humanizmu | 250 |
| 3. Powrót do romantyzmu | 254 |
| 4. „Aktorska wiedza o człowieku” | 255 |
| 5. Paradoksy wiernej interpretacji dramatu | 262 |
| 6. Szekspirowskie „ułudy i omamienia” | 264 |
| 7. Druga autobiografi a tranzytywna – Lope de Vega | 268 |
| 8. Projekt inscenizacji Rewizora, czyli „kwiprokwiaków” gra urojenia i realności | 287 |
| IX. Tranzytywizm teatrologiczny, czyli hiperbolizacja Zapolskiej | 301 |
| 1. Obrona naturalizmu | 301 |
| 2. Zapolska i sprawa polska | 303 |
| 3. Zapolska, czyli męczennica modernizacji. Hagiografia i megalomania | 307 |
| 4. Zapolska jako urojona ofiara spisku krytyków | 310 |
| 5. Tranzytywizm transseksualny | 315 |
| 6. Mit Zapolskiej-nowatorki | 317 |
| X. Schizoanaliza Skłóconych z życiem – ostatnia autobiografia tranzytywna | 321 |
| 1. Filmowe zainteresowania Tadeusza Peipera | 321 |
| 2. Nienapisana elegia dla Marylin Monroe | 323 |
| 3. Psychotyk w kinie | 324 |
| 4. Niedostosowani, czyli Peiperowska schizoanaliza Skłóconych z życiem | 327 |
| 5. Marylina – figura cierpiącej Polski | 331 |
| 6. Marylina/Rozalina jako alter ego Peipera | 341 |
| 7. „Papież awangardy” i aktoreczka | 345 |
| Zakończenie. Na progu Księgi pamiętnikarza | 351 |
| 1. „Olbrzymie dzieło, w którym po raz pierwszy w literaturze będzie powiedziana cała prawda” | 351 |
| 2. Nowoczesność i schizofrenia | 354 |
| Bibliografia | 357 |
| Indeks nazwisk | 365 |