POLECAMY
Redakcja:
Wydawca:
Format:
ibuk
Drugi tom podręcznika stanowi kontynuację i rozszerzenie treści proponowanych w tomie pierwszym prezentującym pedagogikę społeczną jako dyscyplinę akademicką i orientację działania. Zawiera teksty wybitnych przedstawicieli tej dyscypliny w Polsce i na świecie. Stanowi próbę odpowiedzi na pytania o inne punkty widzenia na pedagogikę społeczną, stan debaty na temat tej dyscypliny oraz powiązania przeszłości z teraźniejszością i próbę antycypowania przyszłości. Pozwala na kształtowanie twórczej podstawy pedagoga społecznego. Stanowi podstawową bazę teoretyczną dla studentów pedagogiki społecznej i kierunków pokrewnych.
Rok wydania | 2007 |
---|---|
Liczba stron | 668 |
Kategoria | Pedagogika społeczna |
Wydawca | Wydawnictwo Naukowe PWN |
ISBN-13 | 978-83-01-14847-8 |
Numer wydania | 1 |
Język publikacji | polski |
Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
POLECAMY
Ciekawe propozycje
Spis treści
Przedmowa (Anna Przecławska) | 15 |
CZĘŚĆ I. DEBATA O DYSCYPLINIE, JEJ ZMIENNOŚCI | 20 |
Rozdział 1. Kształtowanie się˛ dyscypliny – główne nurty polskiej pedagogiki społecznej w ujęciu historycznym (Mariusz Cichosz) | 20 |
1.1. Pedagogika społeczna w ujęciu Heleny Radlińskiej – praca społeczna i oświatowa w kontekście narodowym i niepodległościowym | 21 |
1.1.1. Uwarunkowania społeczno-polityczne koncepcji | 22 |
1.1.2. Pedagogika społeczna, jej struktura – podstawowe założenia | 24 |
1.2. Ku pracy socjalnej i kulturalnej – kierunki poszukiwana w poglądach Aleksandra Kamińskiego | 28 |
1.3. Od wychowania pozaszkolnego do edukacji permanentnej – pedagogika społeczna w poglądach Ryszarda Wroczyńskiego | 29 |
1.3.1. Środowisko – człowiek – szkoła: integracyjno-funkcjonalna koncepcja wychowania | 30 |
1.3.2. Od edukacji równoległej do edukacji permanentnej | 33 |
1.4. Funkcjonowanie systemu wychowawczego w środowisku – pedagogika społeczna w ujęciu Stanisława Kowalskiego | 35 |
1.4.1. Środowisko społeczne – środowisko wychowawcze jako miejsce urzeczywistniania się wychowania | 35 |
1.4.2. Wychowanie w środowisku – podejście systemowe | 36 |
1.5. Podsumowanie | 38 |
Rozdział 2. Pedagogika społeczna i jej wyzwania na początku XXI w. (Stanisław Kawula) | 40 |
2.1. Wprowadzenie | 40 |
2.2. Współczesne wyzwania pedagogiki społecznej | 42 |
2.3. Sukces lub porażka w obliczu nierówności społecznych | 44 |
2.4. Aktualne zadania pedagogiki społecznej | 48 |
2.5. Pedagogika społeczna a człowiek XXI w. | 50 |
2.6. Pedagogika społeczna dzisiaj i jutro | 52 |
Rozdział 3. Pedagogika społeczna w społeczeństwie postmonocentrycznym – problemy i perspektywy rozwoju (Andrzej Radziewicz-Winnicki) | 58 |
3.1. Urbanizacja społeczna versus globalizacja | 59 |
3.2. Partycypacja społeczna jako element demokracji a sfery marginalizacji społecznej | 66 |
3.3. Projekty badań i typowe przykłady analiz | 71 |
3.4. Planowanie strategiczne w pedagogice społecznej a scenariusze rozwoju współczesnego społeczeństwa | 78 |
Rozdział 4. Pedagogika społeczna wobec kryzysu świata wartości, więzi i instytucji (Tadeusz Pilch) | 89 |
4.1. Społeczeństwo kryzysu czy transformacja rozwojowa | 89 |
4.2. Kryzys wspólnoty państwowej | 92 |
4.3. Kryzys kultury i wartości | 96 |
4.4. Nierówności i niesprawiedliwość – nowe wymiary ładu zbiorowego | 98 |
4.5. Marginalizacja i wykluczenie | 102 |
4.6. Bezradność „sił społecznych” | 104 |
4.7. Drogi do nowej wspólnoty i więzi | 108 |
Rozdział 5. Pedagogika społeczna – pytania o tożsamość i przyszłość (Tadeusz Frąckowiak) | 111 |
5.1. Dwa źródła i trzy pedagogiki społeczne | 111 |
5.2. Początki naukowej pedagogiki społecznej, czyli o dylemacie tożsamościowym | 114 |
5.3. Sprawa pedagogiki społecznej w okresie socjalizmu | 115 |
5.4. Zmiana czy ciągłość? | 118 |
5.5. U progu postmodernistycznych wyzwań | 121 |
5.6. Niewidzialne środowiska i doświadczanie wspólnoty | 123 |
Rozdział 6. Przyszłość pedagogiki społecznej – o nowy paradygmat dyscypliny (Bogusław Chmielowski) | 125 |
6.1. Koniec wszystkiego a przyszłość nauki | 125 |
6.2. Edukacja a procesy integracyjne | 127 |
6.3. Zmiany społeczne w ujęciu teorii socjologicznych | 129 |
6.4. Tożsamość a samowiedza pedagogiki | 132 |
6.5. W poszukiwaniu nowego paradygmatu | 133 |
CZĘŚĆ II. DEBATA O ZWIĄZKACH PEDAGOGIKI SPOŁECZNEJ Z INNYMI (SUB)DYSCYPLINAMI NAUK O WYCHOWANIU, O KULTURZE I SPOŁECZEŃSTWIE | 138 |
Rozdział 7. Pedagogika społeczna w kontekście sporów o przedmiot i strukturę pedagogiki oraz jej związki z innymi dyscyplinami naukowymi (Teresa Hejnicka-Bezwińska) | 138 |
7.1. Podstawowe założenia | 138 |
7.2. Status pedagogiki społecznej w kontekście współczesnych sporów o przedmiot i strukturę pedagogiki | 140 |
7.2.1. Przedmiot pedagogiki w zasobach leksykalnych trzech ostatnich dziesięcioleci XX w. | 140 |
7.2.2. Przedmiot pedagogiki w zasobach leksykalnych XXI w. | 147 |
7.3. Problemy integracji wiedzy o procesach edukacyjnych i dyskursach edukacyjnych | 158 |
7.3.1. Problemy integracji wiedzy naukowej o edukacji | 158 |
7.3.2. Problemy integracji wiedzy naukowej z innymi rodzajami wiedzy | 162 |
7.4. Podsumowanie i konkluzja | 164 |
Rozdział 8. Pytanie o pogranicze pedagogiki społecznej (Jacek Piekarski) | 168 |
8.1. Podłoże problemu | 168 |
8.2. Główne czynniki zmian – odmiany pogranicza | 169 |
8.3. Pedagogika społeczna jako dyscyplina empiryczna – uwagi o granicach nauki | 174 |
8.4. Granice określane językiem dyscypliny – wybrane elementy praktyki dyskursu | 178 |
8.5. Biograficzne źródła przekraczania granic dyscypliny | 183 |
8.6. Uwagi końcowe | 187 |
Rozdział 9. Pedagogika społeczna a inne obszary wiedzy naukowej (Zygmunt Wiatrowski) | 189 |
9.1. Pedagogika społeczna w kontekście powiązań´ z innymi dziedzinami wiedzy naukowej | 189 |
9.2. Pedagogika społeczna a polityka społeczna i praca socjalna | 194 |
9.3. Pedagogika społeczna a pedagogika pracy i andragogika | 196 |
9.4. Pedagogika społeczna a inne obszary wiedzy naukowej | 198 |
Rozdział 10. Funkcje związków i ruchów młodzieży z perspektywy współczesnej teorii wychowania (Bogusław Śliwerski) | 202 |
10.1. Uwagi wstępne | 202 |
10.2. Teoria pedagogiczna wobec wychowania w zespole | 203 |
10.3. Ewolucja teorii i funkcji wychowania zespołowego | 205 |
10.3.1. Etatystyczna i ideologiczna rola związków młodzieży w okresie ortodoksji | 205 |
10.3.2. Heterodoksja w rozwoju wiedzy o wychowaniu zespołowym i dążeń do jej autonomii | 214 |
10.4. Pluralizm nauk o wychowaniu, związków młodzieży i ich funkcji | 215 |
Rozdział 11. Od próżniaczenia do zniewolenia – w poszukiwaniu dyskursów czasu wolnego (Maria Czerepaniak-Walczak) | 219 |
11.1. Uwagi wstępne | 219 |
11.2. Pojmowanie czasu wolnego | 221 |
11.3. Czas wolny jako wartość osobowa i zbiorowa | 226 |
11.4. Kultura czasu wolnego – lokalne i globalne zwyczaje i obyczaje | 230 |
11.5. Krytyczne dyskursy czasu wolnego | 232 |
11.6. Społeczny dyskurs czasu wolnego – funkcje czasu wolnego | 233 |
11.7. Uwagi końcowe | 235 |
Rozdział 12. Wychowanie uwrażliwiające na inność w warunkach wielokulturowowści (Jerzy Nikitorowicz) | 237 |
12.1. Tożsamość jako zadanie w społeczeństwie wielokulturowym | 237 |
12.2. Ku wartościom uniwersalnym, uwzględniając specyfikę wzorów kulturowych | 239 |
12.3. Uwrażliwianie na inność | 240 |
12.4. Dylematy wielokulturowości | 243 |
12.5. Ku społeczeństwu wielokulturowemu na pograniczu kultur słowiańskich | 246 |
12.6. Edukacja ku kulturze pogranicza i pomostu | 248 |
12.7. Program uwrażliwiania kulturowego | 250 |
Rozdział 13. Praca socjalno-opiekuńcza i pedagogika społeczna (Andrzej Olubiński) | 254 |
13.1. Interdyscyplinarny charakter pracy socjalnej | 254 |
13.2. O pedagogicznych aspektach pracy socjalnej | 255 |
13.3. Praca socjalna w ujęciu pedagogiki społecznej | 260 |
13.4. Status pracy socjalno-wychowawczej i specyfika podejścia holistyczno-indukcyjnego | 265 |
13.5. Podsumowanie | 167 |
Rozdział 14. Jak zapewniać byt wartościom – wspólne pytanie polityków społecznych i pedagogów społecznych (Jolanta Supińska) | 269 |
14.1. Polityka społeczna a pedagogika społeczna | 269 |
14.2. Style polityki społecznej | 271 |
14.3. Instrumenty i podmioty polityki społecznej | 273 |
Rozdział 15. Uniwersalne przesłanki andragogiczne refleksji Heleny Radlińskiej (Elżbieta Dubas) | 277 |
15.1. Wstęp | 277 |
15.2. Podstawy teorii wychowania | 278 |
15.3. Rozwój człowieka | 285 |
15.4. Oświata pozaszkolna | 291 |
15.5. Badania naukowe i poznawanie rzeczywistości społecznej | 293 |
CZĘŚĆ III. DEBATA O ODMIANACH SPOŁECZNO-PEDAGOGICZNEGO PUNKTU | 298 |
Rozdział 16. Edukacja do obywatelskości. Od pedagogiki socjalnej do pedagogiki społecznej (Antonin Wagner, tłum. Anita Gulczyńska) | 298 |
16.1. Wprowadzenie | 298 |
16.2. Polityczny wymiar obywatelskości | 299 |
16.2.1. Obywatelskość a/i umowa społeczna | 299 |
16.2.2. Od obywatelskości cywilnej do obywatelskości socjalnej | 301 |
16.3. Pedagogiczny wymiar obywatelskości | 302 |
16.3.2. Prawa społeczne i ruchy społeczne | 304 |
16.4. Obywatelskość socjalna i współczesne państwo opiekuńcze | 306 |
16.4.1. Obywatelskość socjalna a system podatkowy | 306 |
16.4.2. Obywatelskość socjalna a wydatki publiczne | 308 |
16.5. Obywatelskość i lokalne społeczeństwo obywatelskie | 310 |
16.5.1. Obywatelskość terytorialna i rola władz lokalnych | 310 |
16.5.2. Obywatelskość oparta na tożsamości (identity based citizenship) i rola demokracji zrzeszeniowej (associational democracy) | 312 |
16.6. Konkluzja | 314 |
Rozdział 17. Polityka społeczna a pedagogika społeczna/praca socjalna z perspektywy historyczno-socjologicznej (Piotr Sałustowicz) | 315 |
17.1. Wprowadzenie | 315 |
17.2. Relacja między polityką społeczną a pedagogiką społeczna˛/pracą socjalną w modelu „kompleksu pomocniczego” Roberta Castela | 316 |
17.2.1. Od społeczeństwa tradycyjnego do społeczeństwa stanowego | 317 |
17.2.2. Od społeczeństwa stanowego do społeczeństwa pracowników najemnych | 320 |
17.3. Polityka społeczna a pedagogika społeczna/praca socjalna – dzisiaj | 322 |
17.3.1. Wymiary autonomii pedagogiki społecznej/pracy socjalnej w odniesieniu do polityki społecznej | 323 |
17.3.2. Aktywna polityka społeczna a pedagogika społeczna/praca socjalna | 327 |
Rozdział 18. Równość płci i praca przedstawicieli zawodów pomocowych (Anna Tokárová, tłum. Maria Politowicz) | 332 |
18.1. Równość płci i równość szans jako zasady moralne i prawne | 332 |
18.1.1. Polityka płci gender mainstreaming w dokumentach Unii Europejskiej | 333 |
18.1.2. Cele, zakres i rozwój strategii gender mainstreaming | 335 |
18.2. Utrwalone stereotypy płci i możliwości ich burzenia | 338 |
18.3. Znaczenie koncepcji GM dla instytucji socjalnych i organizacji pomocowych | 342 |
18.3.1. Współczesna praca socjalna związana z problematyka˛ gender | 344 |
18.3.2. Od organizacji obojętnej na problem równości szans do organizacji zintegrowanej | 345 |
18.4. Wychowanie i edukacja jako środki nowej socjalizacji oraz dekonstrukcji stereotypów płci | 346 |
Rozdział 19. Przemiany myśli społeczno-pedagogicznej w Niemczech (Danuta Urbaniak-Zając) | 351 |
19.1. Uwagi wprowadzające | 351 |
19.2. Geneza pedagogiki społecznej w Niemczech | 352 |
19.3. Pierwsze koncepcje teoretyczne | 354 |
19.4. Teoretyczny zwrot w pedagogice społecznej: od nauk pedagogicznych do nauk społecznych | 358 |
19.5.W poszukiwaniu pedagogicznych inspiracji pedagogiki społecznej | 362 |
19.6. Zakończenie | 366 |
Rozdział 20. Koncepcja edukacji społecznej we francuskiej myśli społecznej XIX w. i idee kształtowania się pedagogiki społecznej Heleny Radlińskiej – analiza porównawcza (Françoise F. Laot, Ewa Marynowicz-Hetka, tłum. Grażyna Karbowska) | 368 |
20.1. Wprowadzenie | 368 |
20.2. Elementy kontekstu społecznego w obu krajach | 372 |
20.3. Léon Bourgeois i Helena Radlińska – promotorzy idei | 376 |
20.4. Edukacja społeczna i pedagogika społeczna – elementy koncepcji i odniesienia | 378 |
20.5. Podsumowanie | 384 |
Rozdział 21. Pedagogika społeczna w Republice Słowackiej i Republice Czeskiej na progu nowego tysiąclecia (Zlatica Bakošová, tłum. Maria Politowicz) | 387 |
21.1. Historyczne źródła pedagogiki społecznej w Republice Słowackiej i Republice Czeskiej | 387 |
21.2. Współczesne kierunki pedagogiki społecznej na Słowacji – przedstawiciele | 392 |
21.3. Teoretycy współczesnej pedagogiki społecznej w Czechach | 397 |
Rozdział 22. Pedagogika społeczna na Bałkanach (Divna Lakinska, Suzana Miovska-Spaseva, tłum. Maria Donevska) | 400 |
22.1. Wstęp | 400 |
22.2. Tendencje rozwojowe | 400 |
22.3. Specyficzne wymiary pedagogiki społecznej w Republice Macedonii | 402 |
22.4. Kształcenie dorosłych jako czynnik rozwojowy środowisk wychowawczych (implikacje praktyczne) | 405 |
22.4.1. Obszar działania | 405 |
22.4.2. Rynek pracy dla ludzi wykształconych podstawa˛ kształcenia dorosłych w krajach bałkańskich | 407 |
22.5. Kształcenie osób starszych – tradycja, tendencje i perspektywy | 408 |
22.5.1. Historia i zasady funkcjonowania uniwersytetów trzeciego wieku | 409 |
22.5.2. Uniwersytety trzeciego wieku na Bałkanach | 411 |
CZĘŚĆ IV. DEBATA NA TEMAT PÓ L DZIAŁANIA PEDAGOGA SPOŁECZNEGO | 415 |
Rozdział 23. Modernizacja środowisk lokalnych w świetle zmiany społecznej (Andrzej Radziewicz-Winnicki) | 415 |
23.1. Społeczność lokalna i zmiana społeczna | 415 |
23.2. Geneza teorii modernizacji w naukach społecznych | 419 |
23.3. Definicja i ogólna charakterystyka modernizacji | 424 |
23.4. Społeczeństwo tradycyjne a społeczeństwo nowoczesne. Osobowość tradycyjna a osobowość nowoczesna | 425 |
23.5. Refleksje pedagoga z perspektywy kreowania nowego ładu społeczno-edukacyjnego | 429 |
Rozdział 24. Edukacja jako pomoc w rozwoju w ujęciu andragogiki i gerontologii (Olga Czerniawska) | 433 |
24.1. Założenia wstępne | 433 |
24.2. Osiąganie dorosłości | 435 |
24.3. Edukacja wokół cielesności | 439 |
24.4. Pomyślne starzenie się jako zadanie edukacyjne | 440 |
24.5. Instytucjonalne i nieinstytucjonalne formy pomocy | 442 |
24.6. Podsumowanie | 443 |
Rozdział 25. Pomoc przez porady. Statyczna versus procesualna struktura poradnictwa w przestrzeni życia społecznego (Alicja Kargulowa) | 444 |
25.1. Problematyka poradnictwa w pedagogice społecznej | 444 |
25.2. Poradnictwo jako względnie ustrukturyzowane działanie społeczne | 447 |
25.2.1. Ogólne uwagi na temat działania społecznego | 447 |
25.2.2. Strukturalne aspekty poradnictwa | 448 |
25.2.3. Konstruowanie sytuacji poradniczej | 452 |
25.3. Poradnictwo jako interakcja międzyosobowa, narracja, proces w życiu codziennym | 456 |
25.3.1. Pomoc przez poradnictwo profesjonalne i nieprofesjonalne | 456 |
25.3.2. Poradnictwo jako usługa i pomoc „zakupionego przyjaciela” | 460 |
Rozdział 26. Wychowawcze i edukacyjne funkcje regionalizmu (Tadeusz Aleksander) | 466 |
26.1. Pojecie regionu i regionalizmu | 466 |
26.2. Tradycje regionalizmu polskiego | 468 |
26.3. Dynamika współczesnego regionalizmu kulturowego w Polsce | 471 |
26.4. Potrzeba wychowania przez wartości regionu | 476 |
26.5. Zakres i formy edukacji regionalnej | 478 |
Rozdział 27. Pedagogika społeczna i praca socjalna w procesie społecznej readaptacji osób pozbawionych wolności (Krystyna Marzec-Holka) | 485 |
27.1. Miłosierdzie, pomocniczość, wsparcie społeczne wobec skazanych w klasycznych i współczesnych koncepcjach pedagogiki społecznej | 486 |
27.2. Zachodnioeuropejski model pracy socjalnej i readaptacji społecznej skazanych | 492 |
27.3. Potrzeba nowej specjalizacji – pracownik socjalny wspomagający proces społecznej readaptacji osób opuszczających zakłady karne | 498 |
Rozdział 28. Pedagogika społeczna i rodzina – obszary badań (Bożena Matyjas) | 505 |
28.1. Wprowadzenie | 505 |
28.2. Rodzina w pedagogice społecznej | 506 |
28.3. Funkcje i zadania rodziny | 508 |
28.4. Przeobrażenia rodziny | 511 |
28.5. Nowe obszary badań rodziny w pedagogice społecznej | 512 |
28.6. Wsparcie rodziny | 515 |
28.7. Podsumowanie | 517 |
Rozdział 29. Mass media i multimedia – dominująca przestrzeń życia dziecka (Jadwiga Izdebska) | 518 |
29.1. Media elektroniczne jako obszar zainteresowań współczesnej pedagogiki społecznej | 518 |
29.2. Kierunki i problematyka badań pedagogicznych nad mediami | 521 |
29.3. Teoretyczne podstawy badania relacji dziecko–media | 523 |
29.4. Dziecko w świecie „globalnej wioski” | 525 |
29.5. Media i multimedia wspomagające rozwój i edukację dziecka | 526 |
29.6. Destrukcyjne skutki relacji dziecko – telewizja, komputer, Internet | 528 |
29.7. Edukacja medialna dziecka | 531 |
Rozdział 30. Styl życia a zagrożenia zdrowia jednostki i społeczeństwa w rozwijającej się cywilizacji (Zofia Żukowska) | 534 |
30.1. Styl życia jako przedmiot badań | 534 |
30.2. Człowiek wobec współczesnych zagrożeń | 537 |
30.3. Pro zdrowotny styl życia | 539 |
30.3.1. Funkcje i warianty stylu życia a jego prozdrowotne walory | 541 |
30.4. O potrzebie wychowania młodzieży i społeczeństwa do prozdrowotnego stylu życia | 545 |
30.5. Styl życia a promocja zdrowia | 549 |
Rozdział 31. Uwagi na zakończenie – w kierunku transwersalności pedagogiki społecznej (Ewa Marynowicz-Hetka) | 552 |
31.1. Tworzenie ram refleksji nad refleksją | 552 |
31.2. W kierunku heterogenicznego paradygmatu dyscypliny i orientacji działania | 555 |
31.2.1. Koncepcja człowieka zdolnego do działania | 557 |
31.2.2. Elementy kryterium rzeczowego pedagogiki społecznej | 560 |
31.2.3. Propozycja narzędzia analizy | 563 |
31.2.4. W kierunku paradygmatu orientacji działania społecznego | 564 |
31.3. Refleksja nad refleksja˛ – w kierunku transwersalności | 565 |
Słowo od autora/redaktora – na zakończenie projektu Pedagogika społeczna. Podręcznik akademicki | 570 |
Słownik pojęć kluczowych | 572 |
Bibliografia prac cytowanych | 586 |
Indeks nazwisk (oprac. Katarzyna Gajek) | 627 |
Indeks pojęć (oprac. Katarzyna Gajek) | 639 |
O Współautorach i innych Osobach biorących udział w przygotowaniu książki | 664 |