Efekt Lucyfera. Dlaczego dobrzy ludzie czynią zło?

7 ocen

Format:

epub, mobi, ibuk

DODAJ DO ABONAMENTU

WYBIERZ RODZAJ DOSTĘPU

99,00

Format: epub, mobi

 

Dostęp online przez myIBUK

WYBIERZ DŁUGOŚĆ DOSTĘPU

Cena początkowa:

Najniższa cena z 30 dni: 49,50 zł  


99,00

w tym VAT

TA KSIĄŻKA JEST W ABONAMENCIE

Już od 24,90 zł miesięcznie za 5 ebooków!

WYBIERZ SWÓJ ABONAMENT

Jedna z najważniejszych prac nurtu psychologii dobra i zła. Autor interesująco prezentuje analizę eksperymentu stanfordzkiego i wykazuje ścisły związek z tym, co później wydarzyło się w więzieniu w Abu Ghraib. Przedstawia mechanizmy i czynniki, które czynią ze zwykłego człowieka oprawcę i ofiarę systemu. Udowadnia możliwość zmiany lub zapobiegania niechcianym zachowaniom jednostki lub grupy, dzięki zrozumieniu, jakie siły, wartości i skłonności przez nie przejawiane są wnoszone w daną sytuację. Uważa, że można mieć większy wpływ na zredukowanie niepożądanych indywidualnych reakcji przez wiedzę, pokazuje, jak ich unikać lub je modyfikować. Zimbardo poszukuje wyjaśnienia dla stwierdzonych zależności, odwołując się do dotychczasowych badań nad jednostkowymi postawami (poczucie władzy, konformizm i posłuszeństwo), a także nad oddziaływaniami szerszego środowiska społecznego (odindywidualizowanie, odczłowieczenie i znieczulica). Książkę zamyka rozdział na temat oporu wobec niepożądanych nacisków ze strony sytuacji społecznych i analiza postawy heroicznej, którą autor uważa za remedium na grożące nam z różnych stron zło.


Rok wydania2012
Liczba stron488
KategoriaPsychologia osobowości
WydawcaWydawnictwo Naukowe PWN
TłumaczenieAnna Cybulko, Joanna Kowalczewska, Józef Radzicki, Marcin Zieliński
ISBN-13978-83-01-18390-5
Numer wydania1
Język publikacjipolski
Informacja o sprzedawcyePWN sp. z o.o.

Ciekawe propozycje

Spis treści

  Przedmowa     15
  Podziękowania     21
  
  Rozdział 1. Psychologia zła: sytuacyjne przemiany charakteru     25
  
  Transformacje: anioły, diabły oraz cała reszta nas, zwykłych śmiertelników     27
  Zło: stałe i wewnętrzne czy zmienne i zewnętrzne?     29
  Alternatywne wyjaśnienia: dyspozycyjne, sytuacyjne i systemowe     29
  Malleus Maleficarum oraz inkwizycyjny program PNC (polowanie na czarownice)     31
  Systemy władzy – wszechogarniające zwierzchnictwo     32
  Moc tworzenia „wroga”     33
  Przestępstwa przeciwko ludzkości: ludobójstwo, gwałt, terroryzm     34
  Gwałty w Rwandzie     35
  Gwałt w Nankin, w Chinach     38
  Dehumanizacja i wyłączenie moralności w laboratorium     39
  Potworne obrazy nadużyć w Więzieniu Abu Ghraib     40
  Równoległe światy w Abu Ghraib i więzieniu stanfordzkim     41
  Badając ciemną stronę ludzkiej natury     42
  
  Rozdział 2. Niedziela rano: niespodziewane aresztowania     46
  
  Sąsiedzkie zło, sąsiedzkie dobro     47
  Uniwersytet przeciw miastu – starcia w Stanfordzie i poza nim     49
  Katastrofa: misja niemal upada, zanim zdążyła się rozpocząć     51
  Próżność, której na imię Wiadomości Telewizyjne     52
  Teraz rozpoczyna się właściwa opowieść     53
  Jakiś gliniarz puka do drzwi     57
  Hau, hau! Skąd się wzięły te „Psy”?     59
  Jestem gotowy, proszę mnie aresztować     61
  
  Rozdział 3. Niedziela po południu: rytuały degradacji     65
  
  Oto są zasady, według których macie żyć     67
  Pierwsze odliczanie w tym przedziwnym miejscu     69
  Wczucie się w role     70
  Nocna zmiana przejmuje pałeczkę     71
  Nowy sens odliczania     72
  Pierwsze oznaki nadciągającej burzy     74
  Przenikliwe gwizdy o 2.30 rano     76
  Kilka wstępnych obserwacji i uwag     77
  Sobotnia odprawa strażników     78
  
  Rozdział 4. Poniedziałek: bunt więźniów     82
  
  Szykuje się bunt     83
  Powitajmy bunt. Zmiana dzienna     85
  A po śniadaniu, może mała ucieczka     88
  Małe odliczanko dla uciszenia pospólstwa     89
  Komisja Skarg Pensjonariuszy Więzienia Hrabstwa Stanford     90
  Więzień 8612 zaczyna pękać     91
  Nasz konsultant do spraw więziennictwa wykpiwa pozorowanego więźnia     92
  Więzień mówi wszystkim, że nikt nie może zrezygnować     94
  To znowu my. Pora na zmianę nocną     95
  Sto lat, sto lat, niech żyje nam więzień 5704     99
  Ostateczne załamanie i zwolnienie więźnia 8612     100
  
  Rozdział 5. Wtorek: podwójny kłopot – odwiedziny i widmo napaści     104
  
  Nowe zasady, choć stare odliczania trwają     105
  Granice tożsamości i odgrywanych ról zaczynają się zacierać     109
  Trwając na straży bezpieczeństwa mojej instytucji     110
  Wprowadzenie informatora     112
  Żale znajdują ujście     113
  Więźniowie kontaktują się ze światem zewnętrznym     114
  Przygotowania do przyjścia gości. Pełna hipokryzji maskarada     115
  Powierzchowne i bezosobowe odwiedziny     117
  Matka wie najlepiej, ale my ją z tatą usadzimy     119
  Pozorowane opuszczenie więzienia dla zmylenia domniemanych napastników     121
  Zrobiliśmy z siebie głupków. I kto za to zapłaci?     122
  
  Rozdział 6. Środa: sytuacja wymyka się spod kontroli     124
  
  Łamigłówka z księdzem     124
  Nie jesteś numerem 819, czas do domu Stewart!     131
  819 mąci od samego początku     131
  Zdrada ze strony własnego szpiega     132
  Powitajmy nowego więźnia w zakładzie     133
  Cudowna łaska w tonacji ironicznej     134
  Powrót operatora ze stacji TV     137
  Żegnaj zmiano dzienna, dobry wieczór zmiano nocna     137
  Posłuszni więźniowie mają prawo do odwiedzin     140
  Homofobia szczerzy obrzydliwe kły     141
  „Sierżant” ujawnia nową tożsamość moralną     143
  Potęga symboliki kiełbasek     148
  Zadufany w sobie świętoszkowaty dupek     149
  Powiedz „Dziękuję ci, 416!”     150
  Znowu te brudne koce     151
  
  Rozdział 7. Prawo do warunkowego zwolnienia     154
  
  Szansa na odzyskanie wolności     155
  Więzień 4325 nie przyznaje się do winy     155
  Przyćmienie wzoru godnego naśladowania     157
  Buntownik przycicha     159
  Urodziwy dzieciak zostaje zmieszany z błotem     161
  Rezygnacja z wynagrodzenia w zamian za wolność     162
  Co tu się wydarzyło?     164
  Rozmywanie się granicy między eksperymentem więziennym a rzeczywistym pobytem
  w więzieniu     164
  Podporządkowanie się więźniów i poważne traktowanie swojej sytuacji     165
  Radykalna przemiana przewodniczącego Komisji ds. Zwolnień Warunkowych     166
  Krótka przerwa na demonstrację siły bez współczucia     166
  Wracając do brązowookiego Carla     167
  Czwartkowe posiedzenie Komisji ds. Zwolnień Warunkowych i Dyscypliny     168
  Głodujący więzień wypisuje się     168
  Z uzależnionymi sprawa jest łatwa     169
  Zagadkowy osiłek     171
  Brak spontaniczności „Sierżanta”     172
  Skrucha nie przynosi rezultatów     173
  Gdy zwolniony warunkowo więzień zostaje przewodniczącym Komisji ds. Zwolnień
  Warunkowych     174
  
  Rozdział 8. Czwartek: konfrontacje z rzeczywistością     177
  
  Wybuch agresji w więzieniu     177
  Więzień 5704 dorabia się następnych szykan     180
  Więzień 416 przeciwstawia się systemowi przez strajk głodowy     181
  Jeszcze dwóch więźniów załamuje się     183
  Listy z Więzienia Stanford do domu     184
  Christina dołącza do przyjęcia u Szalonego Kapelusznika     184
  Ksiądz wypełnia swoją obietnicę duszpasterskiej pomocy     185
  Bohater we wstecznym lusterku     186
  Przyjaciel okazuje trochę serca     188
  „To, co robicie tym chłopcom, to okropność!”     189
  Jesteście samcami wielbłądów, a teraz wskoczcie na samice     192
  
  Rozdział 9. Piątek: nadchodzi zmierzch     196
  
  Piątek: końcowy apel     197
  Obrońca z urzędu w obronie praw więźniów     198
  Słuchajcie uważnie: koniec eksperymentu. Jesteście wolni     200
  Bankructwo starej energii, odnalezienie nowej     201
  Wszyscy na pokład: do podsumowań     202
  Byli skazańcy: upust emocji     203
  Niezadowolenie byłych strażników     205
  Końcowe połączenie obu grup     206
  Co to znaczy być strażnikiem lub więźniem?     207
  O roli więźnia     207
  O sile roli strażnika     208
  O dobrych i złych strażnikach     209
  O cichej furii sadyzmu strażników     210
  O naturze więźniów     211
  O przemianie charakteru w sześć dni     211
  O „małych eksperymentach” Hellmanna     213
  
  Rozdział 10. Znaczenie i przesłanie Stanfordzkiego Eksperymentu Więziennego: alchemia przemiany osobowości     217
  
  Rekapitulacja przed zagłębieniem się w analizę danych     217
  Czego dowiedzieliśmy się na podstawie naszych danych?     219
  Miary osobowości     219
  Nauki i przesłania płynące ze Stanfordzkiego Eksperymentu Więziennego     227
  Zalety nauki     227
  Przemiana strażników pod wpływem posiadanej władzy     229
  Patologie roli więźnia     230
  Dlaczego sytuacja ma znaczenie     232
  Wpływ reguł na kształtowanie rzeczywistości     234
  Kiedy role stają się rzeczywistością     234
  Przejście od roli uzdrowiciela do roli zabójcy     236
  Wzajemnie uzupełniające się role i ich scenariusze     237
  Role odgrywane w eksperymencie przez dorosłych     238
  Role a odpowiedzialność za występki     239
  Anonimowość i deindywiduacja     240
  Dysonans poznawczy, który racjonalizuje zło     240
  Siła aprobaty społecznej     242
  Społeczne konstruowanie rzeczywistości     242
  Dehumanizacja: inny człowiek jako ktoś pozbawiony wartości     243
  Szczęśliwy traf rzuca strumień światła na Stanfordzki Eksperyment Więzienny     245
  Stanfordzki Eksperyment Więzienny a duch tamtych czasów     246
  Dlaczego systemy mają największe znaczenie     247
  
  Rozdział 11. Stanfordzki Eksperyment Więzienny: aspekty etyczne i dalsze rozwinięcia eksperymentu     251
  
  Wynaturzenie ludzkiego dążenia do perfekcji     252
  Refleksje etyczne nad Stanfordzkim Eksperymentem Więziennym     253
  Etyka absolutna     254
  Z punktu widzenia norm absolutnych Stanfordzki Eksperyment Więzienny był nieetyczny     254
  Etyka relatywna     256
  Pozytywne konsekwencje dla uczestników     258
  Nieoczekiwane korzyści osobiste dla uczestników i personelu Stanfordzkiego
  Eksperymentu Więziennego     259
  Nieśmiałość jako więzienie narzucone sobie samemu     262
  Szaleństwo u ludzi normalnych     263
  Nauczanie przez przekazywanie uprawnień     264
  Wpływ na mnie osobiście     264
  Maksymalizowanie korzyści: szerzenie idei społecznej     265
  Potęga mediów i obrazów wzrokowych     266
  Replikacje i rozwinięcia eksperymentu     266
  Solidna replikacja w innej kulturze     267
  Symulacja na oddziale psychiatrycznym     267
  Niepowodzenie pozornej replikacji w telewizyjnym pseudoeksperymencie     268
  Stanfordzki Eksperyment Więzienny jako ostrzeżenie przed nadużywaniem władzy     268
  Przenikanie do kultury popularnej     270
  Witryna Stanfordzkiego Eksperymentu Więziennego: siła Internetu     271
  
  Rozdział 12. Badanie dynamiki społecznej: władza, konformizm i posłuszeństwo     276
  
  Co ujawniły badania nad wpływem sytuacji     277
  Uwaga! Mogą działać atrybucje egotystyczne     278
  Badania Ascha nad konformizmem: podporządkowywanie się     279
  Ślepe posłuszeństwo wobec autorytetu: wstrząsające badania Milgrama     281
  Paradygmat badań Milgrama nad posłuszeństwem     281
  Wynik przewidywany przez ekspertów     284
  Wstrząsająca prawda     284
  Wariacje na temat posłuszeństwa     285
  Dziesięć wniosków wynikających z badań Milgrama: jak tworzyć złe pułapki
  na dobrych ludzi     286
  Replikacje i modyfikacje Milgramowskiego modelu posłuszeństwa     287
  Niewłaściwe postępowanie pielęgniarek wobec pacjentów pod wpływem poleceń lekarzy     288
  Administracyjne posłuszeństwo wobec autorytetu     289
  Posłuszeństwo seksualne wobec autorytetu: numer z rewizją osobistą     290
  Podobieństwo do nazistów: czy mogłoby to się zdarzyć w Twoim mieście?     292
  Produkowanie nazistów w amerykańskiej klasie szkolnej     292
  Kształtowanie małych bestii w szkole podstawowej: oczy brązowe przeciw oczom niebieskim     294
  Poparcie na Hawajach dla „ostatecznego rozwiązania”: uwolnienie świata od nieprzystosowanych     295
  Nakłanianie zwykłych mężczyzn do niezwykłego mordowania     296
  Banalność zła     299
  Oprawcy i kaci: typy patologiczne czy imperatywy sytuacyjne?     300
  „Doskonali żołnierze 11 września” i „zwykłe brytyjskie chłopaki” dokonują na nas zamachów bombowych     302
  Ostateczny test ślepego posłuszeństwa wobec autorytetu: zabijanie własnych dzieci na rozkaz     303
  
  Rozdział 13. Badanie dynamiki społecznej: deindywiduacja, dehumanizacja i zło bezczynności     309
  
  Deindywiduacja, anonimowość i destrukcyjność     310
  Szokujące zachowanie anonimowych kobiet     311
  Mądrość kulturowa: jak sprawić, żeby wojownicy zabijali na wojnie, ale nie w domu     314
  Deindywiduacja przekształca naszą apollińską naturę w naturę dionizyjską     315
  Efekt zapustów: wspólna deindywiduacja jako ekstaza     316
  Dehumanizacja i odłączenie moralne     317
  Dehumanizacja eksperymentalna: określanie studentów mianem zwierząt     318
  Mechanizmy odłączania moralnego     320
  Zrozumienie dehumanizacji nie jest równoznaczne z jej usprawiedliwieniem     321
  Kreowanie zdehumanizowanych wrogów państwa     321
  Zło bezczynności: bierność przypadkowych świadków     323
  Przypadek Kitty Genovese: psychologowie społeczni spieszą na ratunek, poniewczasie     323
  Badania nad interwencją przypadkowych świadków     324
  Jak dobrzy są Dobrzy Samarytanie, którzy się spieszą?     325
  Zinstytucjonalizowane zło bezczynności     326
  Dlaczego sytuacje i systemy są ważne     327
  Oszacowanie siły sytuacji     328
  Następny etap: o jabłkach, skrzynkach, grubych rybach i ważniakach     329
  
  Rozdział 14. Znęcanie się i tortury w więzieniu Abu Ghraib: zrozumienie i personalizacja jego okropności     333
  
  Zrozumieć bezsensowne znęcanie się     336
  Czas kwitnących jabłoni w stolicy     337
  Miejsce: Więzienie Abu Ghraib     338
  Wysoka wieża jako cel ataków moździerzowych     339
  Nowy dowódca przybywa na miejsce, ale nie widzi nic     340
  „Chip” Frederick jakiego poznałem     342
  Przebieg służby Fredericka w więziennictwie i wojsku     343
  Oceny psychologiczne     344
  Zgniłe jabłko czy owoc w najlepszym gatunku?     346
  Sytuacja: koszmary i zabawy nocne na Kondygnacji 1A     346
  Przygotowanie i odpowiedzialność     347
  Nieustanna praca nocna     348
  Wielu innych występujących na tej całonocnej scenie     349
  Czynnik strachu     352
  Porównania ze strażnikami w Stanfordzkim Eksperymencie Więziennym     353
  Dynamika seksualna na Kondygnacji 1A     356
  Uwagi ostrzegawcze     357
  Katalizator Graner     357
  Inne spojrzenia na Charlesa Granera     358
  Zdjęcia jako trofea: udokumentowana cyfrowo deprawacja     360
  Cyfrowa siła     361
  „Zdjęcia-trofea” w innych czasach     361
  Ekshibicjoniści występujący dla podglądaczy     362
  Złożone motywy i dynamika społeczna     362
  Inscenizowane zdjęcia wykorzystywane do grożenia zatrzymanym     363
  Uzyskanie statusu, dokonanie zemsty     363
  Deindywiduacja i efekt zapustów     364
  Porównywalne okrucieństwa dokonywane przez żołnierzy brytyjskich i żołnierzy amerykańskich z elitarnych jednostek     365
  Postawienie sierżanta Ivana Fredericka przed sądem     366
  Proces     367
  Wyrok     368
  Parę istotnych porównań     368
  Przekształcenie strażnika więziennego Ivana Fredericka w więźnia numer 789689     370
  Uwagi końcowe     370
  
  Rozdział 15. System przed sądem: współudział dowództwa     376
  
  Dochodzenia w sprawie Abu Ghraib ujawniają wady systemu     377
  Raport Rydera jako pierwszy wysłał sygnały ostrzegawcze     378
  Raport Taguby jest gruntowny i surowy     379
  Zaniedbania w komunikacji, szkoleniu i dowodzeniu     380
  Taguba atakuje zaniedbujących obowiązki nieudolnych dowódców     381
  Raport Faya i Jonesa rozszerza zakres osób odpowiedzialnych – ku górze i na zewnątrz     383
  Współdziałanie z bezprawnymi akcjami CIA jako „praca zespołowa”     384
  Stwarzanie niezdrowego środowiska pracy     384
  Kiedy zeznania obronne żołnierzy Żandarmerii Wojskowej okazują się prawdziwe     385
  Porządne psy popełniają obrzydliwe świństwa     385
  Nadzy więźniowie są więźniami zdehumanizowanymi     386
  Ustalanie winnych: oficerowie, Wywiad Wojskowy, przesłuchujący, analitycy, tłumacze i personel medyczny     386
  Raport Schlesingera określa winę     387
  Rozpowszechnienie okrucieństw dokonywanych przez wojsko     387
  Główne obszary problemowe i warunki utrudniające     388
  Znów mamy do czynienia z porażką dowództwa     388
  Psychologia społeczna nieludzkiego traktowania innych     389
  Nauki wynikające z Stanfordzkiego Eksperymentu Więziennego     389
  Raport Human Rights Watch: „Unikanie odpowiedzialności za tortury?”     390
  Wielu maltretujących, niewielu ukaranych, oficerowie wychodzą na wolność     391
  Human Rights Watch sięga do górnych poziomów hierarchii służbowej     392
  Pozbawić nietykalności architektów polityki niezgodnej z prawem     393
  Przed sądem: sekretarz obrony Donald Rumsfeld     393
  Przed sądem: były dyrektor CIA George Tenet     395
  „Lodowy Człowiek” znika     395
  Przed sądem: generał broni Ricardo Sanchez     397
  Przed sądem: generał dywizji Geoffrey Miller     399
  Tortury, wszędzie tortury i okaleczanie     401
  Ujawnienie powszechnego stosowania okrucieństw wobec więźniów przed Abu Ghraib     401
  Piechota Morska z zimną krwią morduje irackich cywilów     402
  Następni przed sąd: świadkowie oskarżenia     405
  Elitarni żołnierze tak postępują: 82 Dywizja Powietrznodesantowa łamie kości i pali
  fotografie     409
  „Laski od tortur” wykonują taniec erotyczny z więźniami w „konfesjonale”
  Guantánamo     410
  Inne ujawnione fakty dotyczące przestępstw i występków w Guantánamo     412
  „Zlecanie” tortur na zewnątrz     412
  Dotrzeć do szczytu: obarczenie odpowiedzialnością Dicka Cheneya i George’a W. Busha     414
  Wojna z terrorem ukształtowała zmianę paradygmatu tortur     414
  Wiceprezydent Dick Cheney jako „wiceprezydent od tortur”     416
  Prezydent George W. Bush jako „głównodowodzący czasu wojny”     417
  Notatki służbowe o torturach     417
  Grupa Robocza Dochodzeń Karnych Departamentu Obrony przeciwna przesłuchaniom w Guantánamo     419
  Obsesja na punkcie wojny z terrorem     419
  Sędziowie przysięgli, proszę o werdykt     421
  Wpuśćmy trochę słońca     421
  
  Rozdział 16. Przeciwstawianie się wpływom sytuacyjnym i sławienie heroizmu     428
  
  Uczenie się, jak stawiać opór niepożądanym wpływom     430
  Dualizm: odłączenie a nasycenie     430
  Dziesięcioetapowy program stawiania oporu niepożądanym wpływom     431
  Paradoksy heroizmu     436
  Heroizm i bohaterowie – co to takiego?     438
  Definicje bohaterów i heroizmu     439
  Bohaterowie wojskowi     440
  Bohaterowie cywilni     441
  Bohaterowie ryzyka fizycznego a bohaterowie ryzyka społecznego     442
  Nowa taksonomia heroizmu     443
  Przykładowe sylwetki bohaterów     447
  Bohaterowie apartheidu     447
  Bohater antykomunistyczny     447
  Bohaterowie wojny wietnamskiej     448
  Żołnierz, który podniósł alarm podczas wojny w Iraku     449
  Bohaterowie Jonestown     451
  Wielowymiarowy model heroizmu     453
  Kontrasty heroizmu: niezwykły czy banalny     454
  O banalności zła     454
  O banalności heroizmu     456
  Heroizm jako potwierdzenie wspólnoty ludzkiej     458
  
  Indeks nazwisk     463
  Indeks rzeczowy     472
RozwińZwiń