Ekonomia XXI Wieku 2015, nr 2(6)

W niniejszym numerze „Ekonomii XXI Wieku” Czytelnik może się zapoznać z siedmioma tekstami o względnie zróżnicowanej tematyce. Poruszają one problemy o wymiarze zarówno krajowym, jak i międzynarodowym. Wynika to, oczywiście, z obecnej od dawna w gospodarce światowej i od długiego czasu coraz bardziej nasilającej się tendencji do pogłębiania powiązań między państwami i rozwoju współpracy międzynarodowej. Sprawia to, że procesy ekonomiczne zachodzące w jednym regionie mają częstokroć bardzo istotny wpływ na sytuację społecznogospodarczą regionu zlokalizowanego nawet na drugim krańcu świata.

Bieżące wydanie otwiera artykuł F. Kapusty poświęcony polskiemu przemysłowi spożywczemu i jego bazie surowcowej. Autor dokonuje w nim rzetelnego opisu zmian w sposobach pozyskiwania żywności oraz procesach rozwojowych zachodzących w przemyśle tej branży, a także przedstawia kompetentną charakterystykę produkcji i skupu podstawowych produktów rolnych w Polsce w ostatnich latach. W tekście ukazane są również przemiany w koncentracji wytwarzania głównych produktów rolniczych oraz ewolucja sposobu zaopatrzenia przemysłu spożywczego w surowce.

Kolejne opracowanie, przygotowane przez Ł. Pietrycha i P. Stolarczyk, dotyczy niewykorzystanych zasobów pracy w Polsce. Stosując metody ilościowe, Autorzy dokonują szczegółowej charakterystyki tego zjawiska, a także podejmują udaną próbę zidentyfikowania wpływu szeregu zmiennych na czas przebywania bez pracy. Podczas lektury artykułu można się zapoznać zarówno z fundamentalnymi pojęciami z zakresu rynku pracy, jak i z jego podstawowymi problemami oraz przemianami zachodzącymi na nim w ostatnim czasie. Jedną z istotnych konkluzji stanowi spostrzeżenie Autorów, że w Polsce głównymi przyczynami zaprzestania poszukiwania pracy przez osoby w średnim wieku są choroby, niepełnosprawność i obowiązki rodzinne.

Celem tekstu przygotowanego przez E. Cieślak jest z kolei opis studium przypadku klastra branży budowlanej i drzewnej SIDE-CLUSTER, znajdującego się na Dolnym Śląsku. Autorka w obrazowy sposób przedstawia proces tworzenia klastra, jego ewolucję i znaczenie dla rozwoju danego sektora i całego regionu. W artykule wskazane są główne czynniki wpływające na powstanie klastra, etapy jego wzrostu oraz znaczenie otoczenia zewnętrznego i czynników endogenicznych w tym procesie.
M. Ginter w swoim opracowaniu podejmuje istotne, choć często bagatelizowane w praktyce zagadnienie, jakim jest skuteczność procedur szacowania podstawy opodatkowania przez polskie organy skarbowe. Jak słusznie zauważa Autor, „uchylanie się od płacenia podatków, jeśli staje się zjawiskiem powszechnym, nieuchronnie prowadzi do zapaści finansów publicznych”, stąd wdrożenie efektywnych procedur ukierunkowanych na egzekwowanie należności przez Skarb Państwa jest kwestią bardzo ważną w kontekście zrównoważenia budżetu. W prezentowanym tekście omówiona została instytucja oszacowania podstawy opodatkowania funkcjonująca w polskim prawie podatkowym, a także dokonano gruntownej oceny efektywności jej stosowania. Ze względu na wykazane jej niewielkie znaczenie jako skutecznego sposobu na zmniejszenie luki podatkowej w Polsce Autor postuluje kontynuowanie reform w kierunku uproszczenia przepisów w tym zakresie.

Ostatnie trzy artykuły prezentowanego numeru „Ekonomii XXI Wieku” zawierają rozważania dotyczące gospodarek innych krajów. Ł. Piętak w swoim opracowaniu skupia się na Hiszpanii, D. Kościewicz – na Finlandii, a A.H. Jankowiak – na Japonii. W pierwszym przypadku tekst dotyczy przyczyn i skutków kryzysu w latach 2008-2013 i ma charakter teoretyczno-empiryczny. Autor przedstawia w nim wyniki dokonanej analizy literatury hiszpańskojęzycznej oraz danych statystycznych, stwierdzając w konkluzji, że kryzys gospodarki hiszpańskiej był w głównej mierze wynikiem rosnącego deficytu rachunku obrotów bieżących tego kraju, przyrostu zadłużenia sektora prywatnego, oparcia rozwoju na branży budowlanej oraz nadmiernej podaży kredytów hipotecznych. Z kolei D. Kościewicz skupia się na międzynarodowej konkurencyjności gospodarki fińskiej, bazując w swoich analizach na rankingach instytucji o zasięgu globalnym i rekomendacjach OECD. Główne wnioski płynące z badań wskazują na utrzymywanie przez Finlandię odpowiednio wysokiego poziomu konkurencyjności w ostatnich latach oraz duże znaczenie innowacyjności w tym zakresie. W konsekwencji Autor sugeruje, że „Polska powinna uczyć się od Finlandii, jak poprawiać konkurencyjność międzynarodową przez rozwój gospodarki bazującej na wiedzy i innowacjach”. Trzeci artykuł dotyczy natomiast bilateralnej pomocy Japonii na rzecz państw Azji i Pacyfiku. Autorka wskazuje, że funkcja tego wsparcia zmieniała się istotnie przez przeszło sześćdziesiąt lat jego udzielania – od narzędzia promocji eksportu do instrumentu wspomagania polityki przemysłowej w całym regionie. W opracowaniu przedstawiono historyczne przesłanki japońskiej pomocy rozwojowej, jej współczesne znaczenie i przemiany zachodzące w jej strukturze jako efekt przeobrażeń w gospodarce światowej.

Ufając, że treść prezentowanych tekstów będzie dla Czytelnika zarówno interesująca, jak i inspirująca, życzę owocnej lektury.

Wawrzyniec Michalczyk

• zasoby pracy
• konkurencyjność
• zakłady pracy chronionej
• klaster
• bezrobocie
• decentralizacja
• inicjatywa klastrowa