POLECAMY
-22%
Autor:
Wydawca:
Format:
pdf, ibuk
Jakie koszty i jakie korzyści wynikają z konieczności wykonywania czynności intelektualnych wymagających od nas wysiłku? Kiedy sprawowanie kontroli nad czynnościami wysiłkowymi się załamuje, a kiedy człowiek zdolny jest do mobilizacji i zintensyfikowania wysiłku poznawczego?
Prezentowana Czytelnikowi monografia stanowi pierwszą w języku polskim, tak rozległą próbę zebrania wiedzy na temat wysiłkowych uwarunkowań sprawności funkcjonowania intelektualnego.
Człowiek, przynajmniej od czasu do czasu, musi podjąć wzmożony wysiłek. Zwykle pojęcie „wzmożonego wysiłku” wiąże się z pracą mięśni, a więc odnosi do aktywności fizycznej. Psychologów interesuje jednak także (a może przede wszystkim) wysiłek poznawczy. Mamy z nim do czynienia wtedy, gdy podmiot aktywnie przetwarza informacje, koncentruje uwagę, podejmuje złożone decyzje, czy stara się zapamiętać jak najwięcej docierających doń informacji. (…) W poszczególnych częściach monografii Sławomir Śpiewak przedstawia kolejno takie zagadnienia, jak: charakterystyka wysiłkowych procesów mentalnych z perspektywy właściwości systemu przetwarzania informacji, wysiłkowe uwarunkowania możliwości sprawowania kontroli nad kilkoma (…) czynnościami jednocześnie, oraz wysiłkowe uwarunkowania sprawności przetwarzania informacji z punktu widzenia czasowej dynamiki aktywności poznawczej… Szczególnie, moim zdaniem poznawczo wartościowa jest, poparta dowodami empirycznymi, teza Śpiewaka, że system przetwarzania informacji może w wyniku wcześniejszego wysiłku i wzrostu pobudzenia o charakterze energetycznym, mobilizować się do wysiłku, który wcześniej nie był możliwy…
(...)
Sławomir Śpiewak jest w polskiej psychologii postacią szczególną. Gruntowna znajomość klasycznie rozumianej psychologii poznawczej z jednej strony i psychologii społecznej – z drugiej, czyni go prawdziwym ekspertem w obszarze social cognition. Potrafi on bowiem „odróżnić ziarno od plew”. W recenzowanej książce rozprawia się w sposób mistrzowski z funkcjonującymi w nauce pustymi pojęciami, które niestety stały się powszechnie używanymi wytrychami do pozornego wyjaśniania pewnych prawidłowości z zakresu psychologii społecznej (nie zaś: kluczami do rzeczywistego zrozumienia zjawisk społecznych). (...) Osobną kwestią jest sposób, w jaki Autor poradził sobie z prezentacją trudnego, a zarazem bardzo złożonego materiału. Albertowi Einsteinowi przypisuje się twierdzenie, że w nauce wszystko powinno być przedstawiane tak prosto, jak to możliwe, ale … nie prościej. Uważam, że Sławomirowi Śpiewakowi udało się to (…) po prostu nadzwyczajnie.
prof. dr hab. Dariusz Doliński
Dr Sławomir Śpiewak jest psychologiem społecznym. Pracuje jako adiunkt w Zakładzie Psychologii Społecznej Instytutu Psychologii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Zajmuje się badaniem mechanizmów odpowiedzialnych za skuteczność wpływu społecznego, poszukiwaniem poznawczych uwarunkowań zachowań społecznych oraz badaniem wysiłkowych procesów mentalnych. Jest członkiem European Association of Experimental Social Psychology, Polskiego Stowarzyszenia Psychologii Społecznej (obecnie członek Zarządu) oraz zastępcą Redaktora Naczelnego (associate editor) pisma Psychologia Społeczna.
Rok wydania | 2013 |
---|---|
Liczba stron | 272 |
Kategoria | Psychologia społeczna |
Wydawca | Wydawnictwo Naukowe Scholar |
ISBN-13 | 978-83-7383-226-8 |
Numer wydania | 1 |
Język publikacji | polski |
Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
POLECAMY
Ciekawe propozycje
Spis treści
Podziękowania 9 | |
Wprowadzenie 11 | |
Wysiłek poznawczy a procesy przetwarzania informacji 17 | |
1. Ogólna charakterystyka wysiłkowych procesów mentalnych z perspektywy | |
właściwości systemu przetwarzania informacji | 19 |
1.1. Strukturalne ograniczenia systemu przetwarzania informacji związane | |
z ich transmisją 19 | |
1.2. Strukturalne ograniczenia możliwości przechowywania informacji | 26 |
1.3. „Wąskie gardła” na centralnym poziomie przetwarzania informacji 32 | |
1.4. Podsumowanie 43 | |
2. Wysiłkowe uwarunkowania możliwości sprawowania kontroli | |
nad kilkoma czynnościami jednocześnie 44 | |
2.1. Zasobowy model uwagi Kahnemana | 45 |
2.2. Pobudzeniowy mechanizm adaptacji do wysiłku według | |
teorii 48 | |
2.3. Założenia teorii jednorodnych zasobów uwagowych i sposoby ich | |
weryfikacji | 52 |
2.3.1. Procesy ograniczone przez dostępne zasoby i dostępne dane 52 | |
2.3.2. Metodologia zadań podwójnych jako podstawowe narzędzie | |
weryfikacji teorii zasobowych 54 | |
2.3.3. Kontrowersje wokół możliwości weryfikacji modelu | |
jednorodnych zasobów uwagowych 60 | |
2.4. Krytyka trafności metafory zasobowej | 67 |
2.5. Zasobowe i pozazasobowe przyczyny interferencji w zadaniach | |
podwójnych – próba integracji | 69 |
2.6. Teorie wielorakich zasobów poznawczych 75 | |
2.6.1. Próba scharakteryzowania zasobów uwagi – alternatywne sposoby | |
myślenia o ograniczeniu możliwości wykonywania czynności | |
równoległych | 76 |
2.6.2. Metafora zasobowa a problem jednorodności uwagi | 82 |
2.6.3. Koncepcja zasobów wielorakich Navona i Gophera | 87 |
2.6.4. Wielorakie zasoby uwagi z punktu widzenia | |
wielokomponentowego modelu pamięci operacyjnej Baddeleya | 91 |
2.6.5. Koncepcja zasobów wielorakich Christophera Wickensa 96 | |
2.7. Wykorzystanie metafory ograniczonych zasobów poznawczych | |
i jej zastosowanie w badaniach społecznych | 104 |
2.7.1. Idea manipulacji obciążeniem poznawczym w badaniach | |
społecznych | 106 |
2.7.2. Przykłady zastosowania metody obciążenia poznawczego | |
w badaniach społecznych | 107 |
2.7.3. Konkluzje | 118 |
2.8. Podsumowanie | 119 |
3. Wysiłkowe uwarunkowania sprawności przetwarzania informacji z punktu | |
widzenia czasowej dynamiki aktywności poznawczych | 121 |
3.1. Zdolność do podtrzymywania czynności wysiłkowych | |
(czujność uwagowa) | 121 |
3.1.1. Wysiłkowe uwarunkowania spadku zdolności do dyskryminacji | |
sygnałów w zadaniach na czujność | 125 |
3.1.2. Teorie wyjaśniające wysiłkowe uwarunkowania | |
zdolności do podtrzymywania uwagi | 130 |
3.1.2.1. Zasobowe wytłumaczenie utraty zdolności do | |
podtrzymywania uwagi w zadaniach na czujność | 131 |
3.1.2.2. Pobudzeniowe koncepcje wyjaśniające zdolność do | |
podtrzymywania uwagi | 133 |
3.1.2.3. Motywacyjne wyjaśnienie wpływu pobudzenia i wysiłku | |
na procesy podtrzymywania uwagi | 136 |
3.1.2.4. Rola różnic indywidualnych w pobudzeniu i ich związek | |
z zasobowymi próbami wyjaśniania zdolności do | |
podtrzymywania uwagi | 139 |
3.1.2.5. Podsumowanie | 148 |
3.2. Zmiana aktywności mentalnej w perspektywie czasowej | 150 |
3.2.1. Geneza badań nad przełączaniem uwagowym: problem kosztów | |
przełączania | 151 |
3.2.2. Koszty czy korzyści przełączania | 156 |
3.2.3. Podatność na rekonfigurację zestawu zadaniowego | |
i rola procesów prymowania | 157 |
3.2.4. Dwoista natura zjawiska kosztów przełączania | 160 |
3.2.5. Funkcje zarządcze i ich znaczenie dla efektywności kontroli | |
czynności wysiłkowych | 164 |
3.2.6. Podsumowanie | 171 |
3.3. Następcze konsekwencje wysiłku mentalnego – | |
perspektywa poznawcza | 172 |
3.3.1. Mobilizacja poznawcza jako konsekwencja | |
wysiłku poznawczego | 173 |
3.3.2. Wyczerpanie poznawcze jako alternatywna konsekwencja | |
wysiłku mentalnego | 176 |
3.3.3. Zjawisko poznawczego rozgrzania | 180 |
3.3.3.1. Rozgrzewanie uwagi – wpływ mobilizacji poznawczej | |
na proste i złożone aspekty funkcjonowania | |
poznawczego | 181 |
3.3.3.2. Rozgrzanie poznawcze a społeczne funkcjonowanie | |
podmiotu | 187 |
3.3.3.3. Specyfika efektu poznawczego rozgrzania | 196 |
3.3.3.4. Mechanizm efektu rozgrzania | 200 |
3.3.4. Podsumowanie | 208 |
3.4. Następcze konsekwencje wysiłku mentalnego – perspektywa | |
samoregulacyjna | 210 |
3.4.1. Wysiłkowa zdolność samokontroli jako wyczerpywany zasób | 214 |
3.4.1.1. Metafora mięśnia | 215 |
3.4.1.2. Hipoteza treningu | 219 |
3.4.1.3. Motywacja jako moderator efektów wyczerpywania ego | 221 |
3.4.1.4. Odtwarzanie się zasobów: odpoczynek i pozytywne | |
emocje | 222 |
3.4.1.5. Glukoza jako biologiczny substrat zasobów | |
samoregulacyjnych | 223 |
3.4.1.6. Wyniki metaanalizy: pytania i wątpliwości | 223 |
3.4.2. Krytyka wysiłkowej teorii samokontroli | 225 |
3.4.2.1. Ukryte koszty samokontroli: wyczerpanie zasobów | |
samoregulacyjnych czy poznawcze koszty zmiany | |
aktywności? | 226 |
3.4.2.2. Rola charakterystyk wysiłkowych | 238 |
3.4.2.3. Czy czynniki motywacyjne trafniej wyjaśniają | |
przyczyny utraty kontroli nad czynnościami | |
wysiłkowymi niż metafora mięśnia? | 240 |
3.4.2.4. Czy glukoza zawarta we krwi może być rozumiana jako | |
biologiczny substrat zasobów samoregulacyjnych? | 242 |
3.4.2.5. Mobilizacja wysiłkowa a efekty wyczerpywania | |
samokontroli | 245 |
3.4.3. Podsumowanie | 249 |
Zakończenie | 251 |
Literatura cytowana | 254 |