Acta Geographica Lodziensia t. 97/2011

Dynamika zasobów płytkich wód podziemnych w województwie łódzkim i na obszarach sąsiednich

1 opinia

Format:

ibuk

ZARYS TREŚCI
Przedstawiono wyniki badań nad zmiennością zasobów wód podziemnych zgromadzonych w płytkich poziomach
wodonośnych województwa łódzkiego i terenów z nim sąsiadujących. W sensie hydrologicznym obszar
ten obejmuje zlewnie drugiego rzędu: Bzury, Skrwy (lewej), Jeziorki, Pilicy, Warty po Poznań oraz niewielkie
fragmenty zlewni sąsiednich. W badaniach uwzględniono 41 poziomów wodonośnych posiadających ciągłą,
bądź dającą się uzupełnić, serię pomiarową o długości przynajmniej trzydziestu lat, mieszczącą się w wieloleciu
1951–2000. Wybrane zbiorniki wód podziemnych reprezentują w miarę pełne spektrum warunków fizycznogeograficznych
i hydrogeologicznych badanego obszaru. Jednorodność serii pomiarowych została oceniona przy
użyciu dwu testów statystycznych: nieparametrycznego (test serii) oraz parametrycznego (F–Snedecora).
W dalszej części opisano dynamikę zasobów wód podziemnych. Na zmiany te składają się wahania krótkookresowe
(scharakteryzowane na podstawie zmian tygodniowych położenia zwierciadła wody podziemnej),
sezonowe oraz wieloletnie. Przeprowadzono również analizę ekstremalnych rocznych położeń zwierciadła wody
podziemnej. Poziomy wodonośne badanego obszaru charakteryzują się słabo bądź bardzo słabo zaznaczoną
sezonowością zmian ich wypełnienia. Wydaje się także, że większa zmienność roczna wiąże się, w badanej
próbie, ze stosunkowo małą zasobnością zbiorników wód podziemnych. Te bardziej zasobne posiadają zdecydowanie
dłuższe rytmy wahań. W środkowej Polsce, w przekroju wieloletnim, zaobserwowano względną trwałość
wypełnienia poziomów wodonośnych. Ponad 70 % z nich nie wykazuje istotnych statystycznie tendencji do
zmian położenia zwierciadła wody podziemnej. Rozkłady przestrzenne analizowanych charakterystyk nie wykazują
wyraźnego uporządkowania. Zauważono jednak słabo zarysowaną tendencję do nieco innego kształtu
i rytmu wahań występującą na obszarze odpowiadającym w dużej części zlewni Pilicy. Dotyczy to szczególnie
wahań o większej częstotliwości.
Otrzymane estymatory składowych dynamiki zasobów wód podziemnych skonfrontowano z podstawowymi
charakterystykami hydrogeologicznymi i geograficznymi poziomów wodonośnych (średnią głębokością, izolacją
poziomu od powierzchni, rodzajem wodonośca oraz podatnością na zanieczyszczenia). Istnienie ewentualnych
powiązań między nimi sprawdzono przy pomocy testu χ2. Na większość cech dynamiki zwierciadła wody podziemnej
najczęściej i najmocniej wpływa głębokość jego występowania. W największym stopniu różnicuje ona
zachowanie poziomów wodonośnych w obrębie wahań sezonowych (wszystkie analizowane zmienne są od niej
zależne), najmniejszy natomiast wpływ ma ona na skalę, kierunek i charakter wieloletnich tendencji stanu wypełnienia
zbiorników wody podziemnej.
Przeprowadzono również próbę typologii dynamiki zasobów płytkich wód podziemnych na badanym obszarze.
Wykorzystano tu analizą składowych głównych wykonaną na podstawie macierzy kowariancji z odpowiednio
dobranych danych wejściowych (konieczność posiadania przez nie podobnej wariancji). Pierwsze dwie
składowe główne grupowano następnie hierarchiczną metodą Warda, a optymalną liczbę wydzielonych klas
ustalono przy pomocy kryterium VRC. Ostatecznie wydzielono osiem typów dynamiki zasobów wód podziemnych.
Poziomy wyróżnionych typów nie grupują się w przestrzeni, a charakter dynamiki zależy głównie od cech
fizjograficznych zbiorników wody podziemnej. Zauważono również, że pewne zbiory cech poziomów wodonośnych
są charakterystyczne dla określonego typu dynamiki.


Rok wydania2011
Liczba stron115
KategoriaPublikacje darmowe
WydawcaŁódzkie Towarzystwo Naukowe
Numer wydania1
Język publikacjipolski
Informacja o sprzedawcyePWN sp. z o.o.

INNE EBOOKI AUTORA

Ciekawe propozycje

Spis treści

  Zarys treści    7
  Wprowadzenie    7
  Płytkie wody podziemne w Polsce    9
  Pojęcie „płytka woda podziemna”    9
  Wody podziemne w Polsce w ujęciu regionalnym    9
  Zagadnienie dynamiki płytkich wód podziemnych w literaturze    11
  Krótkookresowe wahania zwierciadła wody podziemnej    12
  Sezonowe wahania płytkich wód podziemnych    14
  Wieloletnia zmienność zwierciadła wody podziemnej    15
  Ekstremalne roczne stany zwierciadła wody podziemnej    17
  Badania dynamiki płytkich wód podziemnych w środkowej Polsce    18
  Materiał badawczy    22
  Obszar badań i lokalizacja posterunków    22
  Zakres czasowy analiz    26
  Zagadnienie jednorodności szeregów czasowych    30
  Podstawowe właściwości badanych szeregów czasowych    34
  Metodyka i sposób prezentacji wyników    34
  Właściwości szeregów czasowych głębokości do zwierciadła wody podziemnej    36
  Powiązania podstawowych charakterystyk statystycznych dynamiki zwierciadła wody
  podziemnej z cechami poziomów wodonośnych    39
  Dynamika płytkich wód podziemnych    41
  Dynamika zmian krótkookresowych    41
  Krótkookresowe zmiany położenia zwierciadła wody podziemnej    41
  Związek dynamiki krótkookresowej zwierciadła wody podziemnej z cechami
  poziomów wodonośnych    49
  Wzajemne relacje pomiędzy wzniosami i spadkami zwierciadła wody podziemnej    51
  Wahania sezonowe    53
  Wybrane metody szacowania zmienności sezonowej    53
  Zmiany sezonowe położenia zwierciadła wody podziemnej    55
  Związek sezonowych zmian położenia zwierciadła wody podziemnej z cechami poziomów
  wodonośnych    59
  Zmiany wieloletnie    61
  Metoda analizy    61
  Wieloletnie tendencje zmian położenia zwierciadła wody podziemnej    62
  Ekstremalne stany zwierciadła wody podziemnej    65
  Metoda analizy    65
  Rozkłady ekstremów rocznych.    67
  Kwantyle prawdopodobieństwa ekstremów rocznych    67
  Autokorelacja w szeregach ekstremów rocznych    71
  Próba typologii płytkich wód podziemnych w środkowej Polsce    73
  Opis metody    73
  Składowe główne i typy dynamiki zwierciadła wody podziemnej    75
  Charakterystyka wydzielonych typów dynamiki zwierciadła wody podziemnej    77
  Podsumowanie    82
  Literatura    85
  Spis ilustracji    91
  Summary    93
  Wykaz skrótów    101
  Załączniki    103
RozwińZwiń