ZARYS TREŚCI
Praca dotyczy dynamiki lądolodu oraz wieku i chronologii zdarzeń glacjalnych w lobie płockim podczas
vistulianu. Rozważania nad obecnością ostatniego lądolodu skandynawskiego w rejonie Kotliny Płockiej
mają długą historię, lecz dotychczas brak jest zgodności co do liczby, rangi i wieku nasunięć lądolodu,
jak i charakteru glacjacji.
Kompleksowe badania sedymentologiczne, datowania luminescencyjne osadów oraz analizę mezostrukturalną
deformacji glacitektonicznych przeprowadzano w kilkunastu odsłonięciach. Szczegółowym
kartowaniem geologicznym objęto strefy glacimarginalne, maksymalnego zasięgu ostatniego lądolodu
(LGM) oraz położonych na jego zapleczu pasm pagórkowatej wysoczyzny: Czamanin–Otmianowo–Paruszewice
(preLGM-1) i Izbica Kujawska–Pagórki Chodeckie–Szewo–Korzeń Królewski (preLGM-2). Analizowano
rzeźbę glacjalną na bazie numerycznego modelu terenu DTED2, a także odtworzono ukształtowanie
i litologię podłoża lądolodu.
Wykluczono możliwość wkroczenia lądolodu w rejon Kotliny Płockiej we wczesnym i środkowym vistulianie.
Wykazano, że podczas ostatniego zlodowacenia lądolód tylko raz nasunął się na obszar SE Kujaw,
Kotliny Płockiej i południowej części Pojezierza Dobrzyńskiego, co nastąpiło między 22,9 a 18,7 ka
BP. Zdarzenie to skorelowano z fazą poznańską stadiału głównego zlodowacenia wisły. Lądolód przekroczył
zasięg starszej fazy, leszczyńskiej, formując lob płocki znaczący maksimum ostatniego zlodowacenia
w centralnej Polsce na linii: Korzecznik – Przedecz – Kubłowo – Walentowo – Kamienna – Antoniewo –
Sokołów – Osiny – Szczawin – Gąbin – Mijakowo – Goślice – Zągoty.
Wpływ na dynamikę lądolodu w lobie płockim miały uwarunkowania lokalne: topografia terenu, warunki
hydrologiczne podłoża oraz termika stopy lądolodu. Transgresja przebiegała z krótkimi postojami na
liniach przeszkód topograficznych w rejonie pasm preLGM-1 oraz preLGM-2. Pasma uważane dotychczas
za formy recesyjne, to moreny pchnięte przekroczone przez lądolód (preLGM-1) lub ciągi stożków glacimarginalnych,
zawierających fragmenty previstuliańskich form marginalnych (preLGM-2). Określono, że
tego typu poprzeczna megalineacja utworzona została w strefie frontalnej szybko przemieszczającego się
lądolodu.
Lądolód w lobie płockim cechował się ciepłym ustrojem bazalnym, jedynie w brzeżnej strefie podczas
LGM spąg lądolodu płatowo miał charakter zimny. Dominującym mechanizmem ruchu lodu w okresie
poprzedzającym rozwój drenażu kanałowego i stabilizacji czoła lądolodu na linii LGM był poślizg bazalny,
powodujący wydatny wzrost prędkości, a także ciągłe deformacje podłoża. Geometria kierunków ruchu
mas lodowych w lobie płockim miała charakter wachlarzowy, charakterystyczny dla brzeżnej strefy strumienia
lodowego. Oszacowano, że miąższość lądolodu była mała (ca 100–300 m), a profil podłużny
spłaszczony, właściwy dla lodowców wyprowadzających.
Dynamika napływu mas lodowych oraz uzyskane parametry paleoglacjologiczne pozwoliły uznać, że
lob płocki wykształcony został w zakończeniu szybkiego strumienia lodowego intensywnie zasilanego
z zaplecza. Ten wyróżniający się w zarysie LGM element brzeżnej części lądolodu odpowiada głównej
linii płynięcia lodu w dystalnej części strumienia Wisły.
Wykazano przydatność kinetostratygrafii w rekonstrukcji paleogeograficznej zdarzeń glacjalnych.


Rok wydania2010
Liczba stron171
KategoriaPublikacje darmowe
WydawcaŁódzkie Towarzystwo Naukowe
Numer wydania1
Język publikacjipolski
Informacja o sprzedawcyePWN sp. z o.o.

Ciekawe propozycje

Spis treści

  Zarys treści    7
  Wprowadzenie    9
  Obszar badań    10
  Dotychczasowe poglądy dotyczące zdarzeń glacjalnych w lobie płockim    13
  Cel i zakres pracy oraz uwagi dotyczące wybranych pojęć    16
  Metody badań    17
  Badania terenowe    17
  Badania laboratoryjne    22
  Analiza archiwalnych materiałów geologicznych i kartograficznych    23
  Prezentacja wyników badań i uwagi o przyjętej stratygrafii    24
  Budowa geologiczna i rzeźba obszaru badań    27
  Podłoże kenozoiku    27
  Podłoże czwartorzędu    28
  Miąższość czwartorzędu    37
  Wykształcenie i stratygrafia plejstocenu    38
  Podłoże osadów stadiału głównego zlodowacenia wisły    42
  Rzeźba i powierzchniowa budowa geologiczna    43
  Analiza sedymentologiczna i mezostrukturalna    48
  Stanowiska w strefach glacimarginalnych zaplecza LGM    48
  Stanowiska Paruszewice i Otmianowo    48
  Obszar testowy Izbica Kujawska – Pustynia    63
  Stanowisko Piotrów    73
  Stanowisko Korzeń Królewski    79
  Budowa geologiczna i formowanie stref glacimarginalnych na zapleczu LGM    84
  Stanowiska w strefie maksymalnego zasięgu lądolodu    86
  Stanowisko Przedecz    86
  Stanowisko Mijakowo    90
  Obszar testowy Kubłowo    92
  Maksymalny zasięg ostatniego lądolodu    98
  Stanowiska wysoczyznowe    100
  Stanowisko Guźlin    100
  Stanowiska Lisica, Kretki, Zawada Nowa, Gaj, Gole, Kowal i Rokicie    104
  Interpretacja przewodnich cech budowy geologicznej wysoczyzn    110
  Rekonstrukcja nasunięcia lobu płockiego    111
  Liczba i wiek zdarzeń glacjalnych w lobie płockim    111
  Dynamika nasunięcia lądolodu w lobie płockim    124
  Kierunki ruchu lądolodu    124
  Prędkość napływu mas lodowych oraz warunki hydrologiczno-termiczne
  w podłożu lądolodu    128
  Kształt powierzchni i miąższość lądolodu    133
  Lokalne uwarunkowania dynamiki lądolodu w lobie płockim    135
  Podsumowanie i dyskusja    137
  Wnioski    145
  Literatura    147
  Spis ilustracji    162
  Summary    164
RozwińZwiń